![]() |
ماجرای تنش بانکهای ملت و سپه با خاتم الانبیا؛
فرار از شفافیت مالی با ادعای امنیت ملی
در روز ۱۳ شهریور روزنامه جوان در گزارشی مدعی شد که بانکهای سپه و ملت ارائه خدمات به قرارگاه خاتمالانبیای سپاه پاسداران را محدود کردهاند. روزنامه کیهان هم گزارش داد که این دو بانک به طور مکتوب به قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا اعلام کردهاند که نمیتوانند به دلیل وجود نام این نهاد در لیست تحریمها به آن خدمات ارزی ارائه کنند. این روزنامهها و منتقدین دولت این اتفاق را نتیجه توافق بانک مرکزی با سازمان بینالمللی مبارزه با پولشویی و کارگروه ویژه اقدام مالی آن «FATF» میدانند.
به دنبال این اتفاق٬ منتقدین برآشفته شدند و دولت را به اعمال «تحریم داخلی» متهم کردند. کمی بعد با بررسی این دو نامه مشخص شد که نامه قرارگاه خاتم الانبیا به بانک ملت درخواست جابه جایی وجه از حسابی در امارات به یک حساب دیگر در این کشور را داده بود که فارغ از تعهد FATF مشمول تحریمهای باقی مانده محسوب میشد. نامه دیگر که مربوط به بانک سپه بود نیز به موضوع قرار داشتن نام شرکت متقاضی خدمات بانکی در لیست تحریمها اشاره داشت.
به راه افتادن توپخانه منتقدین
هرچند به واسطه بررسی این نامهها روشن شد که آنچه درباره این دو بانک رسانهای شده هیچ ارتباطی به FATF و همکاریهای داخلی ندارد؛ بلکه مربوط به فعالیتهای ارزی و موضوع سویفت و مبادلات بینالمللی است و چون نهادهای مورد اشاره در فهرست تحریمهای سازمان ملل هستند در واقع اگر بانک های ایرانی هم اقدام کنند طرف خارجی در خواست را رد می کند٬ اما این مسئله تبدیل به دستاویز جدید منتقدان برای حمله به دولت و سیاستهای بانک مرکزی شد
رئیس کل بانک مرکزی ایران در واکنش به این انتقادات در نامهای به مدیران عامل بانکها و مؤسسههای اعتباری اعلام کرد: «هر گونه اقدام مبنی بر محدودیت یا قطع ارائه خدمات به اشخاص و نهادهای ایرانی به استناد تحریمهای آمریکا، اتحادیه اروپا یا سایر کشورها و نهادهای بینالمللی هیچ مبنایی در برجام و سایر تعهدات بینالمللی کشورمان ندارد» او تاکید کرد:« بانکها فقط بر اساس قوانین جاری کشور میتوانند طبق ضوابط بانکی و تجاری خود نسبت به ارائه خدمات بانکی به همه مشتریان اقدام کنند.»
خیزش عمومی علیه توافق ضد امنیتی!
اما حالا دیگر موضوع محوری FATF و توافق ایران با این سازمان بین المللی بود. علی اکبر ولایتی رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام این توافق را به صلاح کشور ندانست و آیتالله عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری، از مردم خواست علیه اقدام ضد امنیتی توافق با FATF خیزش عمومی به راه بیندازند. او گفت:«توافق با FATF هم از بعد منطق حقوقی و هم از حیث عزت ملی و رفتار سیاسی، چیزی جز ذلت و ضرر برای ایران ندارد و منافعش برای آمریکا و صهیونیسم است.»
اما در مورد روند شکل گیری این توافق٬ جریان از این قرار است که FATF با امضای احمدینژاد به عنوان رئیس دولت دهم سال درسال ٨٩ تقدیم مجلس هشتم شد و در بهمن ماه سال ٩٠ هم این لایحه در مجلس هشتم تصویب شد. ٢٢ اسفند ماه همان سال شورای نگهبان اعلام کرد این لایحه ماهیت قضائی دارد و باید از قوه قضائیه به مجلس بیاید. در ۳۱ تیر سال گذشته مجلس نهم٬ این لایحه را با انجام اصلاحاتی برای رفع ایرادهای شورای نگهبان مجددا تصویب کرد اما ١٠ مرداد سال گذشته باز هم شورای نگهبان این مصوبه را این بار در مجلس نهم رد کرد. در نهایت لایحه در جلسه ١٣ بهمن ٩۴ به تصویب مجلس رسید. ١٣ اسفند ٩۴ هم شورای نگهبان بر سومین مصوبه مجلس اصولگرا درباره این لایحه مهر تایید زد. در تمام این مدت بحث جدیای در خارج از مجلس و شورای نگهبان بر سر اجرا و یا پذیرش این توافق شکل نگرفته بود تا اینکه با جرقه مسئله قرارگاه خاتم النبیای سپاه٬ دامنه حساسیتها گسترش یافت.
غالب انتقادات وارده حول این مقوله بوده است که از طریق این توافق٬ اطلاعات نظام مالی ایران به گروه اقدام مالی ارائه میشود و به این واسطه اطلاعات بانکی ایران در دسترس آمریکا و سایر کشورها قرار میگیرد و این کار دست آنها را در دخالت در امور داخلی کشور باز میگذارد و « ذلت و ضرر » ایران را در پی دارد. یکی دیگر از محلهای اصلی مناقشه تفاوت تعریف تروریسم از نگاه ایران و این گروه مالی بود و اینکه ایران به واسطه همکاری با گروه اقدام مالی موظف خواهد شد که تفسیر کشورهای غربی از تروریسم را بپذیرد و به این ترتیب بسیاری از گروههایی که حکومت ایران عملا حامی آنها به حساب میآید در این تعریف جای میگیرند. در آخر این که از نظر منتقدان٬ این عضویت در نهایت ایران را ملزم به اجرای قطعنامههای سازمان ملل متحد و قطع روابط با اشخاص مشمول تحریمهای آمریکا در داخل کشور میکند.
گروه اقدام مالی هیچ تعریفی از تروریسم ندارد!
در ادامه این کشمکشها٬ شورای عالی مبارزه با پولشویی در واکنش به انتقادات شدید نسبت به این توافق بیانیهای منتشر کرد. این بیانیه تعلیق « اقدامات مقابلهای علیه جمهوری اسلامی ایران بهمدت یک سال » توسط گروه اقدام مالی (FATF) در تاریخ چهارم تیر ۱۳۹۵ را، نتیجه اقدامات متعدد دولت، مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه در سالهای اخیر دانست و آن را مهم برشمرد . همچنین خلاصهای از اقدامات انجام شده در راستای تعامل با گروه اقدام مالی را منتشر کرد و ضمن روشن ساختن ماهیت و کارکرد گروه اقدام مالی٬ به توضیح استانداردهای آن پرداخته و خاطر نشان کرد:« تعاملات با گروه اقدام مالی، منحصر به ماههای گذشته و این دولت نبوده و در دولتهای سابق نیز تلاشهای گستردهای در جهت تعامل با گروه اقدام مالی صورت گرفته است که بهدلیل فضای منفی بین المللی ایجاد شده علیه کشور، منتهی به نتیجه مطلوب نشده بود.» در نهایت نیز به تفصیل به انتقادات وارده پاسخ داده شده و امده که :« هیچیک از اعضای گروه اقدام مالی بهدلیل عضویت در این گروه، متعهد نیست که اطلاعات مشتریان نظام مالی خود را در اختیار سایر اعضاء قرار دهد» در مورد تعریف تروریسم نیز ادعا شده که :« گروه اقدام مالی هیچ تعریفی از تروریسم ارائه نداده و به معرفی مشاغل و ابزارهایی که ممکن است مورد سوء استفاده تأمین کنندگان مالی تروریسم قرار گیرند پرداخته و توصیههای لازم را در این خصوص ارائه نموده است.»
اما داستان به همین جا ختم نشد و کار به واکنش مجلس کشد. صبح روز سه شنبه (۱۶ شهریور)یک نماینده مجلس اعلام کرد که توافق بین دولت ایران و گروه ویژه اقدام مالی جهت مبارزه با پولشویی باید در مجلس تصویب شود. محمد رضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، تاکید کرد: «نمایندگان مجلس یک طرح دوفوریتی را برای الزام دولت به کسب مصوبه مجلس در اجرای تعهدات داده شده به گروه اقدام مالی (FATF) تهیه کردهاند.»
حال باید دید این توافق که پیش از این هم مدتها در مجلس و شورای نگهبان چکش کاری شده بود این بار میتواند در زیر نگاه تیز منتقدان بار دیگر جان سالم به در ببرد؟
لازم به ذکر است.اتحادیه بین المللی مبارزه با پول شویی (Financial Action Task Force on Money Laundering) یا FATF یک سازمان همکاری میان دولتهاست که به منظور مبارزه با پول شویی شکل گرفته است. این کارگروه پیش از این ایران و کره شمالی را در فهرست کشورهای فاقد تمهیدات لازم علیه پولشویی قرار داده بود.
مهسا محمدی:
زیتون
پرهیز چند بانک ایرانی از معامله با قرارگاه خاتمالانبیا
روزنامه کیهان مینویسد برخی بانکهای کشور در مسیر خودتحریمی افتاده و در اجرای توافق FATF از راهاندازی کار اشخاص حقیقی و حقوقی تحریم شده طفره میروند. اصولگرایان پذیرش این توافق را مشابه لایحه کاپیتولاسیون خواندهاند.
روزنامه کیهان در گزارشی از عملیاتی شدن "برنامه اقدام مشترک مالی"، برخی بانکهای ایرانی را
به زانو زدن در برابر خواستهای غرب متهم کرده است.
کیهان روز شنبه ۱۳ شهریور نوشت که بانکهای مسکن، کشاورزی، سپه و ملت، طبق دستورالعمل بانک مرکزی و برای کارگزاری مالی پارهای نهادها، رهنمودها و توصیههای گروه ویژه اقدام مالی را لحاظ میکنند.
در یادداشت این روزنامه، از جمله به نامه بانک ملت در پاسخ به درخواست قرارگاه خاتمالانبیا برای نقل و انتقالات ارزی اشاره شده که در آن آمده است: «کارسازی کلیه خدمات ارزی (بینالمللی) برای آن دسته از مشتریان که نامشان در لیست تحریم اتحادیه اروپا و یا لیست تحریم مشترک اتحادیه اروپا و سازمان ملل میباشد امکانپذیر نیست.»
۲۰۰ شخص، موسسه و شرکت ایرانی در حال حاضر در فهرست تحریمهای بینالمللی قرار دارند. صدا و سیما، وزارت اطلاعات، سازمان صنایع دفاعی، صنایع پارچین، قرارگاه خاتمالانبیا و بسیاری نهادهای نظامی دیگر در این لیست حضور دارند و کیهان مینویسد: «خوب است بدانیم مسئولان ما به لطف این سند و توافق محرمانه به اعمال تحریمها علیه آنها در داخل کشور متعهد شدهاند.»
ظرف ماههای اخیر مشخص شده است که اجرای برجام از نظر کشورهای گروه ۵+۱ بیش ازپیش در گرو شفافیت مالی و بانکی در ایران و سختترشدن امکانات پولشویی در این کشور است. اصولگرایان مخالف برجام نگران پیوستن ایران به کنوانسیونهای مربوط به مبارزه با تروریسم و پولشویی هستند.
محافل نزدیک به گروههای اصولگرا دولت را متهم میکنند که در جریان توافق برجام، توافق محرمانهای نیز با کشورهای ۵+۱ امضا کرده که به موجب آن ایران باید تا سال ۲۰۱۸ به گروه ویژه بپیوندد.
ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران گفته که این مسئله در شورای عالی امنیت ملی در دست بررسی است اما اصولگرایان و مخالفان این توافق، آن را مغایر امنیت ملی و در راستای تمرکز کردن گروه ویژه روی فعالیتهای سپاه و زیرمجموعههای آن و ارتباط مالی جمهوری اسلامی با حزبالله لبنان میدانند.
"زیر ضربه رفتن حزبالله لبنان"
محمدجواد ابطحی، نماینده خمینیشهر روز شنبه ۱۳ شهریور به خبرگزاری تسنیم گفته است که با این توافق، حزبالله لبنان در لیست گروههای تروریستی قرار میگیرد: «نقشه رژیم اشغالگر قدس در این توافق فقط ضربه زدن به حزبالله لبنان است که بدانند قطعاً این توافق رخ نمیدهد، چون براساس قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران باید از مسلمانان و گروههای مقاومت حمایت کند.»
همزمان، محمد جواد نوبندگانی، عضو هیأت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز پیوستن ایران به توافق FATF را مغایر امنیت ملی خواند و گفت: «کاملا واضح است که غربیها با استفاده از این توافق به دنبال دسترسی و کنترل ایران هستند و مسائلی مانند پولشویی مسئله ظاهری است.»
خبرگزاری فارس، نزدیک به محافل امنیتی و نظامی نیز در انتقاد از توافق FATF نوشت: تحریم داخلی مجموعههای دفاعی - امنیتی کشور از وزارت دفاع و اطلاعات گرفته تا سپاه و ارتش توسط سیستم مالی و بانکی دولت یازده بواسطه پذیرفتن FATF به زعم بسیاری از تحلیلگران از معاهده کاپیتولاسیون نیز ننگینتر است.
فارس بر همین اساس، متن سخنرانی آیتالله خمینی در مدرسه فیضیه در چهارم آبان ۱۳۴۳ در واکنش به تصویب لایحه کاپیتولاسیون را با این عناوین منتشر کرده است: «عزت ما پایکوب شد/ عظمت ایران از بین رفت/ عظمت ارتش ایران را پایکوب کردند.»
صدای آلمان
ادعای رویترز درباره توافق سری ایران و 1+5 برای نگهداری اورانیوم با غنای 20 درصد
رویترز ادعا کرد ایران براساس یک توافق سری با آمریکا و شرکای مذاکره کنندهاش در پرونده هستهای میتواند از برخی محدودیتهای اعمال شده طی برجام عدول کند تا بتواند به ضربالاجل اعلام شده برای آغاز رفع تحریمها برسد.
به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری رویترز این گزارش قرار است امروز (پنجشنبه) توسط موسسه علوم و امنیت بین المللی مستقر در واشنگتن منتشر شود.
گفته میشود که این گزارش توسط دیوید آلبرایت رئیس این اندیشکده که بازرس سابق تسلیحاتی سازمان ملل بوده به نگارش درآمده است و بر اساس اطلاعاتی بوده که توسط چندین مقام دولتی حاضر در مذاکرات نگاشته شده، مقامهایی که آلبرایت از ذکر نام آنها خودداری کرده است.
رویترز اعلام کرده است که نمیتواند اظهارات اعلام شده در این گزارش را مورد تایید قرار دهد و صرفا آن را گزارش میکند.
آلبرایت گفته است معافیتها به طور محرمانه اتفاق میافتد و به نظر میرسد که به نفع ایران باشد. از جمله این معافیتها میتوان به دادن مجوز به ایران برای مستثنی شدن از محدودیتهای میزان نگهداری اورانیوم کمتر غنی شده در تاسیسات هستهای اشاره کرد.
بر اساس این گزارش این معافیتها توسط کمیسیون مشترک نظارت بر اجرای توافق هستهای مورد تایید قرار گرفته است، این کمیسیون متشکل از آمریکا و شرکای مذاکره کنندهاش که به اصطلاح1+5 و ایران نامیده میشوند است.
در این گزارش به نقل از یک مقام ارشد آگاه گفته شده اگر کمیسیون مشترک برای ایجاد این معافیتها وارد عمل نمیشد برخی تاسیسات هستهای ایران از توافق 16 ژانویه ضرب الاجل تعیین شده برای آغاز لغو تحریمها، پیروی نمی کردند.
این در حالی است که دولت آمریکا گفته قدرت های جهانی حاضر در مذاکرات شامل آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان هیچ توافق محرمانهای نداشتهاند.
یک مقام کاخ سفید که نخواست نامش فاش شود گفت: این کمیسیون مشترک و نقش آن چیز محرمانهای نبودهاند، با این حال وی حاضر به اظهار نظر درباره معافیتهای اعلام شده در این گزارش نشد.
دیپلماتهای سازمان ملل و کشورهای 1+5 نیز حاضر به پاسخگویی به خبرگزاری رویترز در این باره نشدند. ادعاهایی که در این گزارش مطرح شده است احتمالا خشم منتقدان توافق هستهای را به دنبال خواهد داشت. کاندیدای جمهوری خواه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا متعهد شده است در صورت پیروزی در انتخابات برای توافقی جدید وارد مذاکره شود و این در حالی است که کاندیدای دموکرات گفته که از توافق حاصل شده حمایت میکند.
آلبرایت گفته است برخی استثناها این تهدید را ایجاد میکند که ایران بتواند به طور مضاعف تحریمها را دور بزند.
آلبرایت که به عنوان بازرس آژانس بین المللی انرژی اتمی سازمان ملل مشغول به کار بود در تیمی فعالیت میکرد که برنامه تسلیحات هستهای صدام را بررسی مینمود آلبرایت از این توافق نه استقبال کرده و نه آن را رد کرده است.
بر اساس این گزارش، دولت باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا کنگره را در جریان معافیتهایی قرار داد.
آلبرایت گفت: این معافیتها که به طور علنی مطرح نشدند در اسناد محرمانهای که به کنگره ارسال شده با جزئیات مورد بررسی قرار گرفتهاند. این مقام کاخ سفید اعلام کرد: دولت اوباما کنگره را در جریان اقدامات کمیسیون مشترک به طور کامل و مداوم قرار میدهد.
باب منندز سناتور دموکرات که از منتقدان اصلی توافق هستهای ایران و اعضای ارشد کمیته روابط خارجی سنا است به خبرگزاری رویترز گفت: من نه اطلاعی درباره جزئیات معافیتها دارم و نه گزارشی در این باره دریافت کردهام.
کمیسیون مشترک به عنوان بخشی از فعالیتهای خود که اجازه بالا بردن محدودیتهای غنی سازی ایران را میداد توافق کرد که غنی سازی اورانیوم 3.5 درصدی به صورت مایع و جامد را بدهد. این توافق همچنین محدودیت 300 کیلوگرمی برای نگهداری اورانیوم 3.5 درصدی برای ایران تعیین میکند. این کمیسیون معافیت دیگری را تصویب کرد که بر اساس آن ایران میتواند میزان نامعینی از اورانیوم 20 درصدی را نگهداری کند. بر اساس توافقنامه هستهای ایران ملزم است تمامی اورانیوم 20 درصدی خود را به سوخت راکتور تحقیقاتی تبدیل کند.
کارشناسان میگویند اگر مجموع کل اورانیوم کمتر غنی شده ایران مشخص نشود نمیتوان فهمید ایران قادر به تولید چه مقدار اورانیوم برای تسلیحات هستهای است.
در این گزارش آمده است که این کمیسیون مشترک همچنین توافق کرده بود به ایران اجازه داده شود 19 اتاق تابش رادیواکتیو را فعال نگه دارد که این میزان بیشتر از میزان اعلام شده در توافق هستهای است. این به اصطلاح "سلولهای داغ" برای دسته بندی مواد هستهای مورد استفاده قرار میگیرند اما میتوانند به صورت پنهانی مورد سوء استفاده قرار گیرند و در جداسازی پلتنیوم به میزان کم استفاده شوند.
در این گزارش همچنین آمده است این معاهده به ایران اجازه میداد که به محدودیت 130 تن آب سنگین تولیدی در تاسیسات اراک دست یابد و بتواند مازاد آن را در بازار آزاد بفروشد. بدون خریدار، کمیسیون مشترک به تهران کمک میکند تا 50 تن از مواد هسته ای را که می تواند در تولید سلاح هستهای استفاده شود به عمان بفرستد تا در آنجا با نظارت ایران ذخیره شود. ارسال آب سنگین به عمان تقریبا گزارش شده است.
ولایتی در اجلاس دبیران استانی حزب مؤتلفه:
امریکا به تعهداتش در برجام عمل نکرد
تحریم ها کامل رفع نشده
به گزارش تسنیم، علیاکبر ولایتی مشاور عالیمقام معظم رهبری در اجلاس دبیران استانی حزب مؤتلفه اسلامی با اشاره به سالگرد توافق برجام، اظهار کرد: امریکایی ها به تعهدات خود در برجام عملنکردهاند، تحریم ها بهطور کامل برداشته نشده و متأسفانه برخی شروط مقام معظم رهبری در برجام رعایت نشده است.
وی افزود: اوباما باید بنویسد که تحریم ها برداشته شود اما برخلاف تعهد آنها، هنوز اوباما این کار را انجام نداده است. ما به تعهدات خود قبل از زمانی که مشخص کرده بودند عمل کردیم اما متأسفانه طرف های غربی هنوز تحریم ها را برنداشتهاند.
عضو هیئت نظارت بر برجام، تصریح کرد: همانگونه که مقام معظم رهبری نیز تأکید کردند آمریکایی ها شاید تحریم های هستهای را بردارند اما به بهانههای دیگر دو مرتبه تحریم ها را از سر میگیرند که این موضوع موردقبول ایران نیست.
ولایتی تصریح کرد: هدف از برجام این بود که ما برخی کارهای هستهای را محدود کنیم و طرف مقابل تسهیلات مختلف را برای ایران فراهم و تحریم ها را بردارد تا مشکلی در ارتباطات بهخصوص ارتباطات اقتصادی نداشته باشیم اما هنوز تعهدات آنها عملی نشده است.
معضلِ رابطه با ”شیطانِ بزرگ“
ولایتی: اگر ایران نبود، آمریکاییها نمیتوانستند وارد افغانستان شوند... دربارهٔ عراق هم مشابه این اتفاق رخ داد
موضوع روابط آشکار و نهان رژیم با آمریکا، درحالیکه سران حکومت جمهوریاسلامی شبانهروز شعار "مرگ بر آمریکا" را سر میدهند، امر پنهانکردنیای نیست. ما در سالهای اخیر بارها اشاره کردهایم که پشتِ شعارهای عوامفریبانهٔ سران رژیم، روابط پنهانیای گسترده ـ ازجمله در دوران دولتهای احمدینژاد ـ در راستای تأمین منافع آمریکا در منطقه نهفته است.
روزنامه ایران، ۸ تیرماه ۱۳۹۵، مصاحبهای را با ولایتی انجام داده است که از بسیاری زاویهها تأملبرانگیز و افشاگرانه است. ولایتی در پاسخ بهاین سؤال که:"رابطه ایران با کشورهای اروپایی اگرچه فرازو فرودهایی را تجربه کرده است اما کموبیش تداوم داشته است. اما دربارهٔ آمریکا برخی با اشاره به گفتوگوهای هستهای میگویند چرا درباره سایر موضوعات نمیتوانیم گفتوگو کنیم. آیا این مهم اقتضای سیاست اصولی نظام است یا اقتضای شرایط خاص؟ "، میگوید:"ما با آمریکاییها چند بار سابقهٔ همکاری داشتیم و آنها خلافِ آنچه در مذاکرات صورت گرفت، عمل کردند. نخستین مورد، مذاکره دربارهٔ افغانستان طی چندین اجلاس متوالی “بن “بود که طی آن ایران با آمریکا تحت پرچم سازمان ملل باهدفِ مشترکِ مبارزه با طالبان گفتوگو کرد. نمایندهٔ کشورمان هم در آن مذاکرات دکتر ظریف، نمایندهٔ وقت ایران در سازمان ملل بود. در آن هنگام ما به احمدشاه مسعود که بهتنهایی در درهٔ پنج شیر مقابل طالبان ایستاده بود، کمک میکردیم و این درحالی بود که بقیهٔ افغانستان تحت سلطهٔ طالبان قرار داشت. در چنین شرایطی اگر ایران نبود، آمریکاییها نمیتوانستند وارد افغانستان شوند. آنها بهواسطهٔ گفتوگوهایی که با ایران داشتند، از فرصتی که برایشان برای ورود به افغانستان مهیا شد استفاده کردند، اما بهمحض اینکه توانستند بر افغانستان مسلط شوند، اعلام کردند که ایران یکی از سه کشور عضو محور شرارت است. دربارهٔ عراق هم مشابه این اتفاق رخ داد و البته اقدام آمریکاییها چیز دیگری بود."
ولایتی همچنین در جواب به این سؤال که:"گفتوگوهای معطوف به عراق در چه چارچوب و سطحی بود؟"، جواب داد:"ایران و آمریکا در عراق مذاکراتی را برای کمک به برقراری امنیت و تثبیت فضا بعد از سقوط صدام انجام دادند، اما آنها باز راه خود را رفتند. در مورد هستهای هم این قضیه تکرار شد. آمریکاییها از قبل پیغام داده بودند که آمادگی پذیرش حق هستهای ایران و برداشتن تحریمها را دارند و نامههای اوباما به ایران و پیامهایی که داده بود همه حکایت از این داشت که همزمان با شناخته شدن حق هستهای و اِعمال محدودیتهای مَدنظر طرفین، تحریمها برداشته میشود که البته این اتفاق نیفتاده است. رهبر معظم انقلاب در جلسهٔ اخیر با مسئولان بهصراحت گفتند که ما به توافقها عمل کردیم، آنها عمل نکردند. بنابراین اگر تجربهٔ موفقی از مذاکره با آمریکاییها داشتیم، میتوانستیم بر آن تکیه کنیم."
ولایتی در ارتباط با موضعگیری ایران بهمنظور حل سیاسیِ اوضاع سوریه، میگوید:"ادامهٔ مذاکره بین دولت و معارضینی که اسلحه بهدست ندارند یا حاضرند اسلحهشان را زمین بگذارند، موردِ تأیید است و همین روش باید ادامه یابد. بر اساس مصوبهٔ شورای امنیت سازمان ملل دو گروه داعش و النصره جزوِ تروریستها بهحساب میآیند و در مذاکره نیستند، اما دیگران میتوانند در فرآیند مذاکرات حضور مؤثر داشته باشند. اما اتفاقی که بهموازات این مذاکرات صورت میگیرد، و درست هم نیست، آن است که گروههای تروریستی درحالیکه مذاکرات گروه بینالمللی حامیانِ سوریه در ژنو جریان دارد، به متحدان خود از طریق کشورهای همسایه کمک میرسانند. بهعنوانمثال، همزمان با مذاکرات صلح، گروه تروریستی النصره با یک حمله به شهر خانطومان، آن را تسخیر کرده و بعد آن را تحویل گروههایی داده که بهعنوان گروههای تروریستی شناخته نشدهاند. بااینوجود، حل بحران سوریه راهکارِ نظامی ندارد. اگر دیگران بخواهند بهزور متوسل شوند، ایران هم در مقابل آنها ایستاده است. راهکارِ نهایی، گفتوگو بدون توسل به اسلحه است، و تا جایی که میدانیم، سوریه آماده است که به معارضینی که دست به سلاح نمیبرند، در حکومت مشارکت دهد."
سخنان ولایتی، بار دیگر این اعتراف را در بر دارد که بهرغم شعارها و هیاهوهای تبلیغاتیِ سران رژیم، در بین مقامهای تصمیمگیرندهٔ اصلی در حاکمیت بهرابطه با آمریکا تمایلی قوی وجود داشته و تحقق پیدا نکردنِ این تمایل، بیش از تمایلات ظاهرسازانهٔ مقامهای حکومتی به ضدیت با آمریکا، در تصمیمگیریهای گروههای بانفوذ در آمریکا ریشه دارد. افزون بر این، سازماندهیِ "گروههای دلواپس" و مانور دادنهای آنها، بخشی از سیاستی واحد بهمنظورِ عوامفریبی در داخل کشور از یک سو و تشدید فشار بر طرف مذاکره [آمریکا و ۵ بهعلاوهٔ ۱] از سوی دیگر است، چنان که به اشارهیی از سوی ولیفقیه این نیروها درصحنه ظاهر میشوند و به اشارهیی دیگر از صحنه ناپدید میشوند.
نامه مردم
جنجال بر سر تلاش آمریکا برای انکار «مذاکرات محرمانه» با ایران
طی دوران برگزاری مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵، یکی از موضوعاتی که بارها در محافل مطبوعاتی و رسانه ای مطرح شده و حتی مورد تأیید برخی مقامات سابق غربی نیز قرار گرفته بود، برگزاری مذاکرات محرمانه با ایران برای زمینه سازی گفت و گوهای چندجانبه هسته ای بود. اکنون، خبر حذف یک ویدئوی رسمی مربوط به این موضوع توسط وزارت خارجه آمریکا، جنجالی شده است.
به گزارش «تابناک» به نقل از «سی ان ان»، نتیجه تحقیقات واحد حقوقی وزارت خارجه آمریکا، حکایت از آن دارد که بخشی از یک ویدئوی مربوط به جلسه مطبوعاتی وزارت خارجه آمریکا درباره برگزاری مذاکرات محرمانه میان ایالات متحده و ایران، عمداً پیش از انتشار حذف شده است.
جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تأیید کرده، در دسامبر ۲۰۱۳، یک مقام «ناشناس» آمریکایی در تماس تلفنی، خواستار حذف دقایقی از ویدئوی کنفرانس خبری مذکور شده است، حال آنکه وزارت خارجه آمریکا معمولا، ویدئوی جلسات مطبوعاتی خود را ـ که همه روزه برگزار می شود ـ روی وبسایت خود قرار می دهد.
کربی می گوید: تکنیسین وزارت خارجه که کار حذف را انجام داده، به یاد نمی آورد چه کسی این درخواست را از وی کرده بود.
بخشی که در ویدئوی مذکور حذف شده، مربوط به جلسه مطبوعاتی جن ساکی، سخنگوی وقت وزارت خارجه آمریکاست که در آن، درباره جلسه ای در سال ۲۰۱۲ – در دوران سخنگویی ویکتوریا نولند – از وی سؤال می شود. در جلسه سال ۲۰۱۲، نولند، منکر برگزاری هر گونه مذاکرات محرمانه با ایران درباره موضوع هسته ای شده بود.
پس از آنکه در دسامبر ۲۰۱۳ فاش شد، چنین مذاکرات محرمانه ای واقعاً بین طرف ایرانی و آمریکایی انجام گرفته، جن ساکی ضمن تأیید این موضوع گفت: دلیل دروغ گفتن نولند درباره این موضوع، جلوگیری از بر هم خوردن مذاکرات بوده است.
اما جنجال فعلی از وقتی آغاز شد که بن رودز، قائم مقام مشاور امنیت ملی کاخ سفید اخیراً به «نیویورک تایمز» گفته که دولت آمریکا مطبوعات این کشور را در موضوع مذاکرات هسته ای فریب داده و مواردی را مطرح کرده که واقعاً رخ نداده است. پس از آن، جیمز روزن، خبرنگار «فاکس نیوز» ـ که در دسامبر ۲۰۱۳ از ساکی سؤال پرسیده بود ـ به سراغ وبسایت وزارت خارجه آمریکا رفت تا ویدئوی مربوط به آن را پیدا کند؛ اما متوجه شد که آن بخش، حذف شده است.
کربی که ابتدا دلیل حذف ویدئو را «نقص فنی» عنوان کرده بود، روز گذشته گفت، از حقوقدانان وزارت خارجه خواسته موضوع را بررسی کنند. وی گفت: «ما دریافتیم که یک درخواست ویژه برای حذف آن بخش از جلسه مطرح شده است. ما نمی دانیم چه کسی این درخواست را کرده و یا دلیل آن چه بوده است».
یک مقام دیگر وزارت خارجه آمریکا نیز می گوید که تکنیسین مسئول، این درخواست را «غیرمعمول» دانسته و پیش از انجام آن، با مقام ارشد خود مشورت کرده است. آن مقام ارشد ـ که همچون تکنسین نمی تواند فرد درخواست کننده را به یاد بیاورد ـ درخواست را تأیید کرده، زیرا از جانب فردی عالی رتبه و معتبر در بخش روابط عمومی وزارت خارجه آمریکا مطرح شده بود.
مقام وزارت خارجه آمریکا می گوید: «هرچند این فرد نمی تواند به یاد بیاورد، چه کسی با وی تماس گرفته یا از طرف چه کسی با وی تماس گرفتند، به یاد می آورد که آن فرد، جن ساکی نبود. جن چنین درخواستی نکرد، درباره آن چیزی نمی دانست و ارتباطی به این موضوع نداشت».
ساکی که اکنون مدیر ارتباطات کاخ سفید است، در این زمینه در صفحه توئیتر خود نوشت: «من نه از این موضوع اطلاعی دارم و نه هیچ گونه ویرایش یا حذف فیلم جلسه درباره هیچ موضوعی را تأیید کرده ام».
وزیر خزانه داری آمریکا؛
تحریم های غیر هسته ای ادامه خواهد داشت
دولت آمریکا در حالی تلاش می کند بر اجرای برجام خود را متعهد نشان دهد که وزیر خزانه داری آمریکا از ادامه تحریم های اقتصادی صحبت می کند.
به گزارش آسوشیتدپرس، «جک لو» وزیر خزانه داری آمریکا روز دوشنبه بر ادامه تحریم های اقتصادی ایران به خاطر آزمایش های موشکی و مسائل دیگر تاکید کرد.
وی گفت: باید این مسئله را خاطر نشان کرد که هنوز تحریم های غیر هسته ای همچنان ادامه دارد. به احتمال زیاد منظور لو از تحریم های غیر هسته ای آزمایش های موشکی ایران بوده است.
وزیر خزانه داری آمریکا گفت: بعد از اعلام برجام از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم های اقتصادی علیه ایران برداشته شده است چون این یکی از تعهدات ما نسبت به ایران بود.
وی افزود: بسیاری از تحریم های اقتصادی علیه ایران برداشته شده و این همان تعهدی است که ما نسبت به اقدامات مثبت ایران متعهد بودیم ولی تحریم های دیگر هنوز پابرجاست.
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا هفته گذشته برای گفتگو با بانک های اروپایی درباره معامله با ایران به لندن سفر کرده بود.
وزیر خارجه آمریکا پنجشنبه هفته گذشته با مدیران ارشد ۸ بانک بزرگ اروپایی در لندن، پایتخت انگلیس دیدار کرد. واشنگتن مدعی است این نشست با هدف دادن اطمینان خاطر به این بانکها برای از سر گرفتن مبادله بانکی با ایران انجام شده است.
با این وجود بانکهای اروپایی، بعد از دیدار با کری در بیانیه هایی جداگانه اعلام کردند که اظهارات دیپلمات آمریکایی نتوانسته آنها را به از سرگیری مبادله با ایران متقاعد کند.
بانک «استاندارد چارترد»، روز پنجشنبه بعد از نشست لندن گفت: مطابق روال گذشته هیچ مشتری ایرانی نخواهد پذیرفت.
«دویچه بانک» آلمان هم پنجشنبه در بیانیهای مشابه اعلام کرد: این بانک کماکان به محدود کردن عمومی مبادلات مربوط به ایران ادامه میدهد.
بن رودز:
معامله هسته ای ایران و امریکا مصنوعی بوده
معاون مشاور امنیت ملی باراک اوباما اسرار توافقات ایران را منتشر کرد. در روزنامه نیویورک تایمز گفتگوهای معاون مشاور امنیت ملی امریکا به شرح جریان این معامله با ایران می پردازد. به گفته وی، تمام این پروسه یک معامله مصنوعی بوده است.
به گفته رودز با کمک تحلیل های کارشناسان، تاکتیک این معامله روشن شد. وی می گوید: «ما یک اتاق پژواک درست کردیم. آنها چیزهایی را می گفتند که ما تایید می کردیم. ما یک تست گرفتیم تا بدانیم که چه کسی می تواند پیام ما را به طور موثر منتقل کند.
بن رودز می گوید که ایده ظهور واقعیت جدید سیاسی در ایران نیز مصنوعی بود، زیرا برای دستگاه حکومت اوباما سودمند بود. روحانی فقط یک سال بعد از اینکه امریکا وارد مذاکرات شد، به ریاست جمهوری رسید. با این حال، واشنگتن دایما تظاهر می کند که معامله نتیجه تعامل با دولت لیبرال و میانه روی ایران است.
لازم به یادآوری است که در ماه ژانویه سال جاری اتحادیه اروپا و امریکا بعد از اجرای درخواست های سازمان انرژی اتمی تحریم های وضع شده علیه ایران را لغو کرد. تصمیم برای لغو رسمی به اجرا درآمد. رییس جمهور حسن روحانی این اقدام را پیروزی واقعی مردم ایران نامید.
گزارش سایت اتحادیه اروپا از سفر موگرینی به تهران
پایگاه اطلاعرسانی اتحادیه اروپا در گزارش خود از سفر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه هفت کمیسیونر به ایران نوشت: فدریکا موگرینی به رهبری این هیأت بلندپایه به تهران رفت تا یک شروع جدید در روابط دو جانبه را ثبت کند.
به گزارش پایگاه اینترنتی اتحادیه اروپا، در سفر موگرینی، مسوول سیاست خارجی و نایب رییس کمیسیون اروپا به ایران به همراه یک هیأت بلندپایه متشکل از هفت کمیسیونر که روز شنبه انجام شد، دو طرف توافق کردند تا همکاری دو جانبهشان را تقویت کنند و همچنین تاکید کردند که به طور کامل به اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توافقی که در ژوییه سال 2015 در وین میان ایران و گروه 1+5 حاصل شد، متعهد هستند.
موگرینی در تهران گفت: هدف ما گفتوگویی است که از هر لحاظ در حوزههای مربوط به منافع مشترکمان جامع و مبتنی بر همکاری است و شهروندان ما نیز منافع مشترک دارند. گفتوگویی که میتواند در هر زمینهای که میدانیم اختلاف نظر داریم ضروری و باز باشد تا بتوانیم یک زمینه مشترک بیابیم که در نهایت در حرف و عمل سازنده باشد.
بر اساس این گزارش، دو طرف در این سفر بر سر افزایش همکاریها در حوزه اقتصادی، انرژی، آموزش، مهاجرت، محیط زیست و حمل و نقل توافق کردند. آنها همچنین تصمیم گرفتند گفتوگوها درباره حقوق بشر را آغاز کنند. بنابراین، از این پس شاهد تبادل سفر هیأتها از سوی هر دو طرف خواهیم بود.
سیاست خارجی نیز در این سفر در اولویت دستور کار قرار داشت. موگرینی در این باره گفت: ما در همکاریها برای تقویت امنیت منطقه و تبدیل آن به رویکردی سازنده در تمام ابعاد منطقه دارای منافع مشترک هستیم و به ویژه باید تلاشها برای پایان دادن به بحران سوریه را در اولویت قرار دهیم.
وی افزود: دو طرف همچنین میخواهند روی مسأله یمن به طور جدی با یکدیگر همکاری کنند.
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان این که سفر این هیأت بلندپایه به ایران نمادین نبوده و اما به طور قطع تاریخی است، تاکید کرد که سفر آنها فصلی جدید در روابط دو طرف باز کرده که برای مردم اروپا و ایران نتایجی سازنده به همراه دارد.
بر اساس این گزارش، اتحادیه اروپا به منظور تسهیل برنامه این همکاری با چشمانداز مهیا کردن شرایط گشایش دفتر هیأت اروپایی در آینده یک تیم را به تهران خواهند فرستاد. این اقدام به تقویت روابط و اجرای برنامههای همکاری آینده کمک خواهد کرد.
سیف در گفتوگو با تلویزیون بلومبرگ:
تقریبا "هیچ چیز" از اجرای برجام نصیب ایران نشده است
ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران گفت، با گذشت ۳ ماه از اجرایی شدن توافق هسته ای بین ایران و قدرت های غربی، جمهوری اسلامی نتوانسته به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی هایش که در خارج از کشور است دسترسی پیدا کند.
به گزارش تلویزیون بلومبرگ، ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران گفت، با گذشت 3 ماه از اجرایی شدن توافق هسته ای بین ایران و قدرت های غربی، جمهوری اسلامی نتوانسته به حدود 100 میلیارد دلار از دارایی هایش که در خارج از کشور است دسترسی پیدا کند و اینکه این کشور به دنبال دسترسی به سیستم مالی آمریکا برای کمک به پرداخت هایش است.
سیف روز جمعه گفت، در حالی که قرار بود دسترسی به پول های ایران در خارج از کشور میسر شود، اما بانک های اروپایی نگران نقض مقررات دولت آمریکا هستند.
وی خواستار صدور دستورالعمل هایی از سوی اداره کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا برای تشویق بانک های اروپایی نسبت به همکاری با ایران شد.
سیف روز پنجشنبه در حاشیه نشست های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در واشنگتن با جک لو، وزیر خزانه داری آمریکا دیدار و درباره نگرانی های ایران با وی گفت و گو کرد.
سیف در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ گفت، تا به اینجا، ایران «تقریبا هیچ چیز» از اجرای توافق به دست نیاورده است. «یکی از چیزهایی که ما به صورت قطع به آن نیاز داریم تبدیل ارزها برای پرداخت پول کالایی است که خریداری می کنیم. این امر مستلزم دسترسی به سیستم مالی آمریکاست.»
توافق هسته ای که بعد از نزدیک به یک دهه تحریم های غرب علیه ایران به دست آمد، امیدواری ها در ایران برای ورود سرمایه گذاران خارجی به این کشور را افزایش داده است. شرکت های هواپیماسازی نظیر ایرباس و بوئینگ برای نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی این کشور وارد عمل شده اند، اما هنوز بسیاری از شرکت ها به دلیل تحریم های دولت آمریکا که در دهه 1990 علیه این کشور وضع شده و همچنان پابرجاست، از معامله با ایران اجتناب می کنند.
بسیاری از بانک های اروپایی در دوره تحریم ها به اتهام همکاری با ایران میلیون ها دلار جریمه شده اند و موافقتنامه هایی را به منظور مصالحه به امضا رسانده اند که در آنها مقرر شده برای سال ها هیچگونه همکاری ای با ایران نداشته باشند. بانک فرانسوی بی ان پی پاریبا در جولای 2014 توافق کرد که به دلیل نقض تحریم های ایران، سودان و کوبا 8.9 میلیارد دلار جریمه پرداخت نماید. کومرز بانک آلمان هم توافق کرد که 1.45 میلیارد دلار بابت انتقال پول از طریق سیستم مالی آمریکا به ایران و سودان جریمه پرداخت کند. سیف خواستار لغو این موافقتنامه هاست.
سیف گفت: «دلیلی ندارد که این تعهدات ادامه پیدا کند... اداره کنترل دارایی های خارجی باید این بانک ها را (آز قید این تعهدات) آزاد نماید.»
مقامات دولت اوباما بارها گفته اند که آنها دسترسی ایران به حساب های خارجی اش را محدود نکرده اند. اوایل هفته جاری، آدام سزوبین، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور تروریزم و اطلاعات مالی گفت، وی نشانه هایی را مشاهده کرده مبنی بر اینکه بانک های غیر آمریکایی از «محدوده تحریم های آمریکا در ارتباط با سپرده های ایران که قبلا تحریم شده بودند» اطلاع ندارند.
اما سزوبین در عین حال گفت که آمریکا امکان دسترسی ایران به سیستم مالی آمریکا را فراهم نخواهد کرد. وی گفت، دسترسی به سیستم مالی آمریکا، که در آن معاملات ارزش گذاری شده به دلار از طریق یک موسسه مالی آمریکایی انجام می گیرد، هرچند که پول در بانک آمریکایی نمی ماند، برای ایران مجددا برقرار نخواهد شد.
روزنامه اسرائیلی:
تهران و واشنگتن به زودی بر سر میز مذاکرات نظامی می نشینند
تسنیم نوشت: ادامه فرآیند مذاکرات صلح سوریه ممکن است ایران و آمریکا را که در پی توافق هستهای و تبادل زندانیها وارد مرحلهای جدید در روابط دیپلماتیک شدهاند، وادار سازد تا در یک حوزه دیگر نیز به گفتگو نشینند: مباحث نظامی.
روزنامه اسرائيلی تایم مینویسد ایران یکی از 17 کشوری خواهد بود که به اولین نشست کارگروه اجرای آتشبس موقت در سوریه با هدایت آمریکا و روسیه خواهد پیوست.
با این حال مقامات دولت آمریکا که مدعی هستند ایران بزرگترین حامی تروریسم است اصرار دارند حضور تهران در این گفتگوها به معنای «همکای و هماهنگی» دو کشور در موضوعات نظامی نیست.
با این حال روزنامه تایمزاسرائیل میگوید بحثها درباره آتشبس دارای ماهیت کاملا نظامی است. و میتوان هیأت آمریکایی در ژنو را در موقعیت بحث نقشههای میدان جنگ با اعضای نیروهای نظامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار دهد.
مقاماتی که در این بحثها حاضر خواهند بود درباره بخشهایی از سوریه که باید تحت آتشبس قرار گیرند گفتگو خواهند کرد. آنها درباره اینکه کدام گروهها باید از حملات کنار گذاشته شوند مذاکره کرده و سعی خواهند کرد درباره این امر که چه اقداماتی به منزله نقض آتشبس بوده و واکنش مناسب به آن چگونه باید باشد، به توافق دست یابند.
در تمام این موارد ایران میتواند اظهار نظر کند. از آنجایی که فعالیتهای گروه بینالمللی حمایت از سوریه و کارگروه ضمیمه آن به صورت اجماعی است، ایران به مانند سایر اعضای عضو دارای حق وتو درباره تصمیمات خواهد بود.
این امر به معنای لزوم دستیابی ایران و آمریکا به یک مصالحه است.
جان کیربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، پیشتر اعلام کرده است: «متوقف ساختن مناقشات به معنای مشارکت و حضور همه آنهایی است که در مناقشات حضور دارند، و این شامل ایران نیز میشود. این امر به معنای همکاری یا هماهنگی ما با آنها نیست.»
برجام اجرایی و تحریمها علیه ایران لغو شد
محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی با قرائت بیانیه مشترکی آغاز اجرای برجام را اعلام کردند. اوباما با صدور فرمانی، تحریمهای آمریکا علیه ایران را لغو کرد. اتحادیه اروپا نیز لغو تحریمها خود علیه ایران را اعلام کرد.
* خزانهداری آمریکا از رفع تحریمهای ایران خبر داد. این وزارتخانه با صدور دستورالعملی ۴۲ صفحهای جزییات رفع تحریمهای ایران را اعلام کرد.
تبریک روحانی
رئیس جمهوری اسلامی ایران در پیامی کوتاه در توییتر به سرانجام رسیدن مذاکرات هستهای و اجرایی شدن برجام را به مردم ایران تبریک گفت. روحانی در پیام کوتاه خود گفت: «برجام به فرجام رسید. خدا را سپاس میگویم و در مقابل عظمت شما ملت صبور سر تعظیم فرود میآورم. این سربلندی و سروری بر شما مبارک.»
* جان کری، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری کوتاه با خبرنگاران بیانیهی آمریکا را قرائت کرد. او گفت که خوشحال است که ۴ شهروند آمریکا که "ناعادلانه" در ایران بازداشت شدند، آزاد شدند. او گفت که آزادی این زندانیان نتیجه "روند دیپلماتیک طولانی" بود که ربطی به مذاکرات هستهای نداشت. کری گفت که باراک اوباما دربارهی این تبادل زندانیان توضیحات کاملتری خواهد داد.
کری گفت که ۴ سال از روزی که به درخواست اوباما برای اولینبار برای مذاکره با ایران به کشور عمان رفت میگذرد و تاکید کرد که ایران در این مدت "قدمهای بزرگی" برداشته است. او گفت که باید قدمهای بزرگ ایران در این راستیآزمایی را "بهرسمیت شناخت". او گفت که در راستای این گامها، اتحادیه اروپا و آمریکا تحریمهای مصوب در راستای برنامه اتمی ایران را "از همین امروز (۱۶ ژانویه)" لغو خواهد شد.
کری گفت که از امروز تعهدات طرفین از "قولوقرار بر روی کاغذ" به مرحله عملی و واقعیت رسید. او تصریح کرد که ایران ذخایر اورانیوم غنیسازیشده خود را "کاهش چشمگیر" داده است و تمام کارایی رآکتور آب سنگین اراک را تغییر داده است. وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد که امروز "همه خاورمیانه، آمریکا و جهان احساس امنیت بیشتری میکنند."
کری تاکید کرد که آنها به قولهای خود عمل کرده و پایبند میمانند و "هر لحظه و هر ساعت" فعالیت ایران را نیز تحتنظر گرفته و راستیآزمایی خواهند کرد تا ایران نیز به تعهدات خود متعهد باقی بماند.
* اوباما با صدور فرمانی، تحریمهای ایالات متحده آمریکا علیه ایران را لغو کرد. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز اندکی پس از تایید شدن انجام تعهدات ایران از سوی آژانس اعلام کرد که کشورش همه تحریمهای هستهای علیه ایران را لغو کرده است.
* محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی در یک کنفرانس خبری بیانیه مشترک بیانیه اجرای برجام را قرائت کردند. موگرینی گفت که امروز(۱۶ ژانویه/ ۲۶ دی ماه) تحریمهای اتحادیه اروپا و آمریکا و تحریمهای مصوب سازمان ملل متحددر چارچوب برجام لغو میشود. وی گفت که اتحادیه اروپا بهزودی جزئیات دقیق لغو این تحریمها را اعلام و راه را برای "توسعه اقتصادی ایران" باز خواهد کرد.
موگرینی گفت که کماکان آژانس بینالمللی انرژی اتمی برنامه و تاسیسات اتمی ایران را به دقت کنترل خواهد کرد تا بر اجرای مفاد توافقشده در برجام نظارت کند. بیانیهی مشترک از همهی کشورهایی که از برجام حمایت کردند، بهویژه میزبانی کشور اتریش در طول مذاکرات تقدیر کرد.
رئیس روابط خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد که همهی طرفین مذاکرات معتقند که برجام "استوار"، "موثر" و "شفاف" است.
* حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، در حساب توئیتر خود اجرای برجام را تبریک گفت. او نوشت:«برجام به فرجام رسید. خدا را سپاس میگویم و دربرابر عظمت شما ملت صبور سر تعظیم فرود میاورم. این سربلندی و پیروزی برشما مبارک.»
* خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلماتهای اروپایی گزارش داد که تحریمهای اتحادیه اروپا علیه ایران لغو شد.
* یک دیپلمات ارشد آمریکا که نام او فاش نشد به خبرگزاری فرانسه گفت که اجرای برجام عملی شد و تحریمها علیه ایران لغو خواهد شد.
* فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت، به همراه آقای ظریف به دیدار یوکیا آمانو میروند و سپس بیانیه مشترک را در کنفرانس مطبوعاتی قرائت خواهند کرد. دقایقی پیش به خبرنگاران گفته شد که به مقر سازمان ملل متحد در وین بروند.
* بیانیهی یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی ایران منتشر شد. آمانو تایید کرد که ایران همهی تعهدات خود را اجرایی کرده است. گزارش آژانس به شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز ارائه شده است. به گزارش رویترز در بیانیه آمانو به روشنی اعلام شد: «ایران به تمام تعهدات توافق وین در ماه ژوئیه گذشته برای اجرای برجام عمل کرده است و برای اجرای برجام مانعی درمیان نیست.»
آمانو در این بیانیه نوشت: «به تمام کسانی که این واقعیت را ممکن کردند، بهویژه به کشورهای گروه ۵+۱،ایران و آژانس بینالمللی اتمی تبریک میگویم. امروز روز مهمی برای جامعه بینالملل است.» امانو همچنین تاکید کرد که روابط ایران و آژانس از امروز وارد "مرحلهای تازه" شد. او همچنین اعلام کرد تا زمان تصویب مجلس ایران، دولت ایران به شکل داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا خواهد کرد.
* بعد از ساعتها انتظار برای اعلام اجرایی شدن برجام، خبرنگاران حاضر در وین اعلام کردند که وزرای امور خارجهی کشورهای ۵+۱ و ایران درحال آماده شدن برای قرائت بیانیهی مشترکاند.
علت منتشر نشدن گزارش آژانس
* پایگاه اسرائیلی "دبکا" خبر داده که آژانس همچنان از ارایه گزارش درباره پايبندی ايران به توافق هستهای خودداری میکند. خبرگزاری "فارس" خبر پایگاه دبکا را منتشر کرده است. گزارش آژانس قرار بود صبح روز شنبه منتشر شود. دبکا نوشته است: «علت منتشرنشدن اين گزارش مسايلی است که همچنان درباره پايبندی ايران به تعهداتش براساس توافق هستهای وجود دارد و برطرف نشده است.»
* خبرگزاری ایسنا به نقل یک مقام مسئول در دبیرخانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی نوشت: امشب حتما گزارش یوکیا آمانو درباره تایید انجام تعهدات ایران در راستای اجرای برجام منتشر خواهد شد و اگر نشود بیانیهای صادر خواهد شد.
* وبسایتهای خبری ایران نوشتهاند: نیروی انتظامی برای ایجاد امنیت در خیابانهای تهران پس از اعلام اجرای برجام و حضور احتمالی مردم، به حالت آماده باش درآمده است.
گفتوگوی تلویزیونی روحانی به یکشنبه موکول شد
* ایسنا خبر داد، گفتوگوی تلویزیونی حسن روحانی رییس جمهور با مردم به ظهر روز یکشنبه موکول شد. قرار بود روحانی امشب و پس از اعلام اجرای برجام در تلویزیون با مردم سخن بگوید. اما ظاهرا انتشار گزارش آژانس و اعلام اجرای برجام به تاخیر افتاده است. خبرگزاری دولتی ایرنا در مورد علت علت طولانی شدن اعلام اجرای برجام نوشت: «طرفین در حال نهایی کردن برخی ملاحظات فنی هستند.»
* خبرگزاری فارس به نقل از منبعی در دبیرخانه آژانس اعلام کرد که گزارش یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، درباره اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام، امشب(۱۶ ژانویه/۲۶ دی) منتشر خواهد شد و بیانیهی رسمی آژانس در اینباره تا ساعاتی دیگر منتشر خواهد شد.
* آخرین خبرهای از هتل کوبورگ وین حاکی که دیپلماتها سرگرم تدوین متن بیانیه برجام هستند. احتمال دارد تدوین و قرائت بیانیه به ساعات پایانی شب بکشد یا حتی به روز یکشنبه موکول شود. موگرینی به نمایندگی از وزرای خارجه ۵ قدرت دیگر بیانیه را قرائت خواهد کرد.
آزادی پنجمین زندانی آمریکایی
* خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام آمریکایی حاضر در محل مذاکرات که نام او را اعلام نکرد، گزارش داد که ایران "پنجمین زندانی آمریکایی" را نیز آزاد کرد.
زندانی پنجم دانشجویی آمریکایی به نام مت تروتیک است. او که به عنوان مدیر گروه ارتباطات در دانشگاه آمریکایی افغانستان کار میکند، به عنوان محقق با موسسه تحقیقاتی "وودرو ویلسون" در واشنگتن نیز همکاری دارد. مت تروتیک آخرین بار در تاریخ ۱۳ نوامبر سال ۲۰۱۵ در توئیتر خود فعالیت داشت. مقامات آمریکایی گفتند که خانوادهی او تمایلی نداشتند که خبر بازداشت وی در ایران را رسانهای و علنی کنند.
مقام آمریکایی همچنین گفت که آزادی این پنجمین زندانی دارای ملیت آمریکا، در چارچوب "مبادله زندانیان" میان ایران و آمریکا صورت نگرفت.
مقام آمریکایی همچنین گفت که آزادی این پنجمین زندانی دارای ملیت آمریکا، در چارچوب "مبادله زندانیان" میان ایران و آمریکا صورت نگرفت. خانوادهی ترووتیک در بیانیهای که منتشر کردند، با تایید خبر آزادی این دانشجو اعلام کردند که او برای یادگیری بیشتر زبان فارسی به ایران رفته بود و قرار بود در موسسهای که زیرنظر دانشگاه تهران فعالیت میکند، فارسی بیاموزد. به گفتهی آنها این دانشجوی آمریکایی ۴۰ روز پیش بازداشت شده بود.
سیامک نمازی، دیگر شهروند ایرانی-آمریکایی که مدیر شرکت برنامهریزی استراتژیک "کرسنت" در حوزهی نفت است، آزاد نشده و کماکان در زندان بهسر میبرد.
* غلامعلی خسرو، سفیر ایران در سازمان ملل متحد در گفتوگو با تلویزیون جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که "تبادل زندانیان" میان ایران و آمریکا با میانجیگری کشور سوئیس انجام شد. او گفت که "نزدیک به یک سال" طول کشید تا این توافق صورت گیرد و نقش سوئیس را در این میان "مثبت و سازنده" توصیف کرد.
خبرگزاری فارس نیز اسامی ۷ شهروند ایرانی را که آمریکا در چارچوب "مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا" آزاد کرد، اعلام کرد. نادر مدانلو، بهرام مکانیک، خسرو افقهی، آرش قهرمان، تورج فریدی، نیما گلستانه و علی صابونچی زندانیانیاند که در این مبادله آزاد شدند. آمریکا همچنین حکم استرداد ۱۴ شهروند ایرانی دیگر را نیز لغو کرد.
* محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در حساب رسمی توئیتر خود نوشت:«در آستانهی اجرای برجامایم. موضوع پیچیدهای نیست. لازمهی دیپلماسی صبوری است، اما همهی ما طرفین میدانیم که دیپلماسی از راههای دیگر بهتر است.»
واکنش یک وزیر اسرائیل
* گیلاد اردان، وزیر امور استراتژیک و امنیت داخلی اسرائیل درحالی که چندساعت بیشتر به لغو تحریمهای ایران باقی نمانده است، بار دیگر موضع اسرائیل را درباره توافق اتمی ایران تکرار کرد. این مقام اسرائیلی اجرای برجام را "خطرناک" دانست و گفت: «درحالی محدودیتها علیه فعالیتهای اقتصادی ایران از بین میرود که این کشور فعالیتهای اتمی خود را متوقف نکرده و برنامههای نظامی و موشکی خود را نیز کاهش نداده است.» این وزیر اسرائیلی ایران را متهم کرد که با آزمایشهای تسلیحاتی خود کماکان قطعنامههای سازمان ملل متحد را نقض میکند و به «تجهییز حماس و حزبالله لبنان ادامه میدهد.»
* درحالی که عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ایران از توافق با شرکت "ایرباس" فرانسه برای خرید ۱۱۴ هواپیما برای "هما" خبر داده بود، کمپانی "ایرباس" گفت که تا زمانی که لغو تحریمها بهطور کامل اجرایی نشود، این کمپانی نمیتواند مذاکرات تجاری با ایران داشته باشد.
* خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام آمریکایی حاضر در محل مذاکرات که نام او را اعلام نکرد، گزارش داد که ایران "پنجمین زندانی ایرانی-آمریکایی" را نیز آزاد خواهد کرد. منظور از زندانی پنجم احتمالا سیامک نمازی، مدیر شرکت برنامهریزی استراتژیک کمپانی نفتی "کرسنت" است. به گفتهی این مقام آزادی این پنجمین شهروند دارای تابعیت آمریکا، در چارچوب "مبادله زندانیان" نیست.
* سباستین کورتز، وزیر خارجه اتریش، بعد از ملاقات با محمدجواد ظریف در حساب توئیتر رسمی خود نوشت که اجرای توافق هستهای وین "به نفع همه" است و از اجرای برجام استقبال کرد. وین میزبان دور نهایی مذاکرات بر سر برنامهی اتمی بود و کورتز میزبان ایران و کشورهای موسوم به ۵+۱ بود.
* مقامهای رسمی آمریکا آزادی چهار شهروند آمریکایی زندانی در ایران را تایید کردند. اسامی این چهار نفر سعید عابدینی، امیرمیرزایی حکمتی، جسیون رضاییان و نصرت الله خسروی اعلام شدند. خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت این چهار نفر با خطوط هوایی سویسایر ایران را ترک کردند.
* وبسایت خبری کلمه نوشته است: گزارشهای رسیده از سطح شهر تهران حاکی از استقرار گارد ویژه در برخی خیابانها و میادین اصلی تهران است و این احتمال در شبکههای اجتماعی مجازی مطرح شده که پلیس قصد دارد از شادی احتمالی مردم پس از اعلام اجرای توافق هستهای جلوگیری کند.
* توافق ایران با ایرباس برای خرید ۱۱۴ هواپیما: وزیر راه و شهرسازی از توافق با شرکت ایرباس فرانسه برای خرید ۱۱۴ هواپیما خبر داد. به گفته عباس آخوندی، این تعداد هواپیما برای به کار گیری در "هما" خریداری خواهند شد. جزئیات این توافق هنوز اعلام نشده است.همزمان با روز اجرای برجام باراک اوباما فرمان آزاد شدن فروش هواپیماهای غیرنظامی به ایران را صادر کرد.
آزادی چهار آمریکایی زندانی در ایران
* اسامی چهار آمریکایی زندانی در ایران که امروز آزاد شدند اعلام شد. این چهار نفر عبارتند از: سعید عابدینی، امیرمیرزایی حکمتی، جسیون رضاییان و نصرت الله خسروی.
* محمدجواد ظریف با سباستین کورتز، همتای اتریشی خود در وین دیدار کرد. به گزارش خبرگزاری "ایسنا" این دیدار در چارچوب دیوارهای امروز وزیر خارجه ایران با همتایان خود صورت گرفت. وین میزبان دور نهایی مذاکرات بر سر برنامهی اتمی بود و کورتز میزبان ایران و کشورهای موسوم به ۵+۱ بود.
* همزمان با آغاز نشست محمدجواد ظریف با فدریکا موگرینی، بورس ایران شاهد تغییرات مشهودی شد. به گزارش خبرگزاری "ایلنا" بورس ایران امروز(۲۶ دی ماه) با رشد بیش از هزار واحد، رکوردزنی داشت. در آستانهی لغو تحریمها شاخص کل بورس ایران به ۶۴هزار و ۶۰۰ واحد رسید.
* خبرنگاران حاضر در محل برگزاری نشست برجام خبر دادند که دیدار محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و جان کری، همتای آمریکایی او در وین دقایقی پیش پایان یافت.
آزادی ۱۰ زندانی همزمان با اجرای برجام
* همزمان با روز اجرای برجام، ۴ زندانی دو تابعیتی که در ایران محبوس بودند آزاد شدند. به گزارش روابط عمومی دادسرای عمومی و انقلاب تهران، عباس جعفری دولت آبادی اعلام کرد: در راستای مصوبات شورای عالی امنیت ملی ایران و مصالح کلی نظام چهار زندانی ایرانی دو تابعیتی ظرف روز جاری در چهارچوب مبادله زندانیان آزاد شدند. گفته میشود جیسون رضاییان یکی از این آزادشدگان است. در مقابل، برخی منابع از آزادی ۶ ایرانی که به اتهام نقض تحریمها در زندانهای امریکا بودند، خبر میدهند.
* دیدار جواد ظریف و جان کری وزیران خارجه ایران و آمریکا در هتل کوبورگ وین آغاز شد. هر دو وزیر صبح روز شنبه وارد وین شدهاند. جان کری در اروپا بهسر میبرد و جمعه در لندن با عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی دیدار داشت.
* ظریف پیش از دیدار با کری، با فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در هتل کوبورگ وین دیدار و گفتوگو کرد. به گزارش رسانههای ایران در این دیدار چگونگی و زمانبندی اجرای برجام مورد بررسی قرار گرفت.
* ایسنا نوشته است وزیر امور خارجه ایران همچنین قرار است با یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سباستین کورتز وزیر خارجه اتریش و دیگر وزیران خارجه ۱+۵ دیدار کند.
* گزارش نهایی آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره نحوه انجام تعهدات ایران در چارچوب توافقنامه برجام، ساعات آینده منتشر میشود. براساس توافقنامه موسوم به "برنامه جامع اقدام مشترک"(برجام) میان ایران و گروه ۱+۵، قبل از اجرای "برجام" ایران میبایست اقداماتی را انجام میداد تا توافقنامه وارد فاز اجرایی شود. راستیآزمایی این اقدامها بر عهده آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
* با تایید اقدامهای ایران از سوی آژانس، نوبت اجرای تعهدات غرب میرسد که آن آن لغو تحریمهای ایران است. پس از انتشار گزارش نهایی آژانس، قرار است مراسم پایانی و اعلام اجرایی شدن برجام در مقر سازمان ملل در وین برگزار شود. در این مراسم بیانیه مشترک ایران و۱+۵ درباره برجام از سوی ظریف و موگرینی قرائت میشود.
برجام اجرایی و تحریمها علیه ایران لغو شد
محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی با قرائت بیانیه مشترکی آغاز اجرای برجام را اعلام کردند. اوباما با صدور فرمانی، تحریمهای آمریکا علیه ایران را لغو کرد. اتحادیه اروپا نیز لغو تحریمها خود علیه ایران را اعلام کرد.
اتحادیۀ اروپا برای لغو تحریمهای ایران آماده است
اتحادیۀ اروپا منتظر است تا به محض چراغ سبز آژانس بینالمللی انرژی اتمی، تحریم ایران را لغو کند. قرار است که آژانس در گزارش آخر خود نظر نهاییاش را در مورد صلحآمیز بودن برنامۀ اتمی ایران اعلام کند. مقامات ایرانی انتظار دارند که این گزارش روز جمعه ۱۵ ژانویه/۲۵ دی منتشر گردد.
منابع دیپلماتیک اروپایی به خبرگزاری فرانسه گفتند که اتحادیۀ اروپا آماده است که بلافاصله بعد از انتشار گزارش نهایی آژانس انرژی اتمی، همۀ تحریمهای اقتصادی و مالی را که طی چندین سال علیه ایران وضع شده، لغو نماید.
همین منابع افزودهاند که ۲۷ کشور از ۲۸ عضو اتحادیۀ اروپا، یادداشتی را تهیه کرده که به طور خلاصه تصمیم لغو تحریمها را اعلام میکند. هلند که ریاست دورهای اتحادیه را به عهده دارد، در پایان و بعد از سایر امضا این یادداشت را امضا خواهد کرد. به غیر از ۲۸ کشور اروپایی، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیۀ اروپا نیز باید لغو تحریمها را تأیید کند.
لغو این تحریمها از نظر حقوقی نیاز به مقدمات زیاد دارد. به نوشتۀ خبرگزاری فرانسه، نهادهای اروپایی از ماه اکتبر گذشته (حدود سه ماه پیش) در تدارک این مقدمات بودهاند.
با این که مقامات ایرانی ابراز امیدواری کردهاند که گزارش نهایی آژانس روز جمعه ۱۵ ژانویه/۲۵ دی منتشر گردد، اما مسئولان آژانس چیزی در این باره نگفتهاند. ولی در صورت انتشار گزارش، علاوه بر اتحادیۀ اروپا، سازمان ملل و آمریکا نیز به نوبۀ خود تحریمهایشان را لغو خواهند کرد.
اجرایِ برجام، بستهٔ تحرکِ اقتصادی، و راهبردِ سیاسی رژیم ولایتفقیه
با تصویبِ برجام، و سپس مُهرِ تأیید ولیفقیه بر آن، فصل تازهای از اجرای سیاستهای اقتصادی- منطبق بر راهبردِ احیای مناسبات با امپریالیسم- در میهن ما آغاز شده است. توافق هستهای و اجرایِ برجام، با همهٔ الزامهای آن، درعینحال صحنهٔ سیاسی و تناسبِ قوا در حاکمیت را زیر تأثیر قرار دادهاند، و کشمکش بر سر سهم بردن از قدرت و ثروت در دوران پساتحریم را شدت بخشیده است!
رونمایی از بستهٔ جدید تحرک اقتصادی بهوسیلهٔ دولت روحانی، در حقیقت بخشی جداییناپذیر و غیرقابلتفکیک از راهبرد سیاسی رژیم ولایتفقیه در دورهٔ کنونی است. تصویب و ابلاغِ سیاستهای کلی اقتصادمقاومتی از سوی دولت و پاسخ حسابشدهٔ خامنهای به آن، خود در پیوند با محتوایِ بستهٔ تحرک اقتصادی و نیز برنامهٔ ششم توسعه قرار دارد. ازاینروی، هنگام ارزیابی آرایش سیاسی و فعلوانفعالهای سیاسی جناحهای حاکمیت در آستانهٔ انتخابات مجلس، نمیتوان و نباید از توجه دقیق به این برنامه و پیوندِ درونی آن با راهبردِ احیای مناسبات با امپریالیسم غافل بود. بستهٔ تحرک اقتصادی، بلافاصله پس از تصویب و تأییدِ برجام، از سوی دولت درحکمِ راه برونرفت از معضلهای بیشمار و ژرف اقتصادی – اجتماعی اعلام شده است. اقتصاددانان وابسته و هوادارِ رژیم و مدافعانِ سینهچاک صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی در میهن ما، از این بستهٔ جدید تحرک اقتصادی، استقبال کردهاند و آن را داروی شفابخش اقتصاد بیمارِ ایران معرفی میکنند. بهطورمثال، یکی از "نظریهپردازانِ" لیبرال و مورد اعتماد بانک جهانی، با دستاویز قرار دادن اقدامهای دولتهای پیشین جمهوریاسلامی، اعلام میدارد: "بهنظر من این بسته بهترین گزینهای بود که دولت میتوانست برای حلوفصل مسائل اقتصادی ایران ارائه کند. ... این رکود در تاریخ اقتصاد ایران اولین رکود در بخش تقاضا است. ... ما اکنون با وضعیتی در اقتصاد ایران روبرو هستیم که هم از نظر ابعاد و هم از نظر ماهیت ویژگیهای بیهمتایی دارد که تا کنون سابقه نداشته است" [سایت فرارو، ۳ آبان ۹۴، در مقالهٔ “چرا اقتصاد ایران به این روز افتاد؟”].
بستهٔ تحرک اقتصادی، برخلاف تبلیغات پرسروصدای لیبرالها و واپسگرایان، نکتهٔ جدیدی در خود ندارد. این بهاصطلاح “بسته”، ادامهٔ برنامهٔ راهبردی آزادسازیِ اقتصادی است که زیر عنوان هدفمندی یارانهها در میهن ما بهاجرا گذاشته شده است. مجموعهٔ سیاستهای تدوینشده در بستهٔ تحرک اقتصادی، ناظر به "هدف تحرکِ تقاضا"، "برونرفت از تنگنایِ اعتباری"، "اعطایِ وام ارزانقیمت به مصرفکنندگان"، "کاهشِ نرخ سودِ سپردهٔ قانونی"، "ایجادِ بازار بدهی" و "هدایتِ منابع به سوی مصرفکنندگان" است. سیف، رییسکل بانک مرکزی، در نشستی، ضمن معرفی اجزای بستهٔ تحرک اقتصادی، با تأکید خاطرنشان کرد: "در سال جاری سیاست موردنظر بانک مرکزی در جهت تحرکِ تقاضا خواهد بود" [دنیای اقتصاد، ۲۶ مهرماه ۹۴]. تحرکِ تقاضا، آنچنانکه مسئولان ارشد دولت و رژیم بازگو کردهاند، در حقیقت چیزی جز برنامههای ویرانگر توصیه و تجویزشده از سوی صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی نیست. در این زمینه، رژیم ولایتفقیه و دولت حسن روحانی از "تجربههای" دولتهای آمریکا و اتحادیهٔ اروپا پیروی میکنند. آنچه زیر عنوان بستهٔ تحرک اقتصادی یا برنامهٔ جدید خروج از رکود رونمایی و در حال انجام است، نسخههای صندوق بینالمللی پول در برابر بحرانِ اَدواریِ [دورهایِ] سرمایهداری است، که تا کنون فقر و تیرهروزی میلیونها انسان- بهویژه زحمتکشان در چهارگوشهٔ جهان، را موجب شده است. روزنامه دنیای اقتصاد، ۲۶ مهرماه، با صراحت، محتوای بستهٔ جدید را منطبق بر هشدار و دستورالعمل صندوق بینالمللی پول در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۵ بهمنظورِ مقابله با رکود، معرفی میکند. این روزنامه، در مطلبی با عنوان: "درسهای جهانیِ خروج از رکود"، ازجمله نوشت:"صندوق بینالمللی پول در ماه جاری میلادی به اقتصادهای بزرگ صنعتی گروه هفت... هشدار داد که خطرِ رکود آنها را تهدید میکند... و از آنها خواست راهکارهایی کوتاهمدت برای مقابلهٔ هرچه زودتر با این شرایط درپیش گیرند. ... محرکهای مالی کوتاهمدت [اعطای وامهای ارزانقیمت به مصرفکنندگان] نیز میتوانند به بازارها این اطمینان را بدهند که دولت در افزایش تولید ناخالص جدی است." در بخش دیگری از این "استناد به تجربهها"، آمده است:"در پی بحران مالی سال ۲۰۰۸ ، آمریکا نیز با مشکلِ رکود مواجه شد. ... برای ایجاد محرک اقتصادی و تقویت و احیای پس از بحران، فدرال روزرو آمریکا به تسهیلِ مقداریْ دست زد و آن را در قالب برنامههای کوتاهمدت در چند مرحله اجرا کرد. ... راهحلهای کوتاهمدت میتواند در کوتاهمدت انتظارات مردم برای بهبود رشد اقتصادی را برآورده سازد و تداوم این روند میتواند بهعنوان محرکی... در تقاضا عمل کند. ... در تجربهٔ اروپا... مبارزه با نرخ پایین اشتغال و بیکاری میتواند یکی از کلیدیترین راهکارهای کوتاهمدت مبارزه با معضل رکود محسوب شود. ... به شرکتها توصیه شد مشاغل کوتاهمدت ارائه کنند، به این معنا که درصورت ترکِ کار [بخوان: اخراجِ کارگران و کارمندان]، کارفرما خسارتی پرداخت نکنند... برای بسیاری از شرکتها اجتناب از اخراج کارکنان، امری غیرممکن بهنظر میرسید." بهروشنی پیداست که مدافعان بستهٔ تحرک اقتصادی به کدام تجربهها استناد میکنند و محتوایِ برنامهٔ افزایشِ تقاضا، کدام سیاستهای اقتصادی در جهان را مدنظر دارد و از آن سرچشمه میگیرد.
بیدلیل نبود که اقتصاددانان لیبرالِ وطنی خاطرنشان میکنند:"اگر قرار است کمکی به اقتصاد ایران بشود درعینحال تلاش برای آزادسازی اقتصاد ایران بهعنوان یک امر استراتژیک، باید در شرایط کنونی بهعنوان یک امر تاکتیکی به مصرفکننده کمک کرد که بتواند برای خرید کالایی که دولت تعیین میکند [و نه کالایی که خود مصرفکننده میخواهد] آزادی عمل داشته باشد. ... دولت از نیمه سال ۹۲ شروع به برخی اصلاحات کرد و دو سال پیاپی حداقل دستمزد کارگران را بیش از نرخ تورم [به این دروغ و ریاکاریِ ویژهٔ مدافعان کلانسرمایهداری خوب توجه کنید!] افزایش داد، اما در نیمه سال ۹۳ اتفاق دوم روی داد و آن کاهش شدید قیمت جهانی نفت بود. ... امیدوار هستیم ظرف ۵ تا ۷ ماه آینده عناصر ریشهای و بنیادین رونق به اقتصاد ایران بازگردد. ... در علم اقتصاد هنوز آمپولِ بدوندرد اختراع نشده است" [سایت فرارو، ۳ آبان ماه ۹۴، در مقالهٔ “چرا اقتصاد ایران به این روز افتاد؟”].
منظور از آمپولِ بدوندرد، همان جراحیِ بزرگ اقتصادی است که ابتدا بهدست دولت احمدینژاد انجام شد، و اکنون نیز با نامهایی دیگر و با روشهایی دیگر اما با همان درد و خونریزی، به تن نحیف معیشتِ اکثریت مردم- بهویژه زحمتکشان شهر و روستا و لایههای میانی جامعه- زده میشود.
بستهٔ تحرک اقتصادی دولت، به منافع طیف گستردهٔ طبقه و لایههای اجتماعی ذینفع در تولیدِ ملی بهشدت آسیب میزند. "وامهای ارزانقیمت" با هدایت سرمایهبزرگ تجاری و متحدِ آن، یعنی سرمایهداری دیوانسالار فاسد که به مغازله با امپریالیسم مشغول است، صرف خرید کالاهای وارداتی میشوند و اندک تولیدِ ملی باقیمانده را نیز بهزانو درمیآورند. بهعلاوه، در برخی از عرصههای اقتصادی نیز امکانهای لازم را برای حضور انحصارهای امپریالیستی فراهم میکنند. در این زمینه به [صنعتِ] “خودروسازی” میتوان اشاره کرد.
در این خصوص از سوی کارشناسان اقتصادی بهدرستی اعلام شده است:"مشکل اساسی اقتصاد ایران که کسی به آن نمیپردازد و مادامیکه به آن پرداخته نشود، عملاً اقتصاد تحرک پیدا نمیکند، فضای کسبوکار کشور است. ... در همین دو سال اخیر تعداد زیادی از بنگاههای تولیدی ورشکست و از فعالیت خارج شدند. بسیاری از بنگاههای تولیدی اکنون در حال خروج سرمایه از کشور هستند... لذا واحدهای کوچک و متوسط که اصلیترین بدنهٔ تأمینکنندهٔ نیروی کار در ایران هستند و حدود ۹۰ درصد کلِ اشتغال صنعت مربوط به آنها میشود، نمیتوانند از این تسهیلات [وامهای ارزانقیمت در قالب بستهٔ تحرک اقتصادی] استفاده کنند. ... اتفاقی که در فضای کسبوکار کنونی خواهد افتاد [یعنی پیامدِ اجرای بستهٔ تحرک اقتصادی] را میتوان پیشبینی کرد که دوباره همان نهادهای قدرت با زدوبند و نفوذی که دارند، همین منابع را نیز خواهند بلعید و چیزی دست تولیدکنندگان واقعی را نخواهد گرفت. این شکل دولتداری که بانکهایی که منابع مردم را گرفته و تبدیل به مستغلات، مسکن لوکس و یا ارز کردهاند و حاضر نیستند آنها را بفروشند برخورد نمیشود، قطعاً به نتیجه نمیرسد. ... این کار صرفاً منجر به تورم میشود، تقاضاهای ایجادشده، تورم بسیار بزرگی را ایجاد خواهد کرد" [سایت فرارو، ۳ آبان ماه ۹۴، در مقالهٔ “مشکل اصلی اقتصاد ایران چیست؟”].
در همین زمینه، موضعگیری آقای نیلی، مشاور ارشد حسن روحانی در امور اقتصادی، گواه ماهیت ضدمردمی سیاستهای اقتصادیای مانند بستهٔ تحرک اقتصادی و اقتصاد مقاومتی ولیفقیه است. نیلی با صراحت خاطرنشان میکند: "دورهٔ درمان سخت پیشِرو ست". برنامههایی نظیر بستهٔ تحرک اقتصادی- که پس از ابلاغ برجام بهاجرا گذاشته شدهاند- در حقیقت تضمینهای رژیم به امپریالیسم بهمنظورِ نشان دادن عزم حاکمیت به پیوندِ سیاسی و اقتصادی با غرب است.
با تأکید باید یادآوری کنیم که، با سیاستهای کنونیای که دولت و رژیم درپیش گرفتهاند بار سنگینِ بحران اقتصادی بر دوش زحمتکشان شهر و روستا گذاشته شده است و آنان تاوانِ ثروتاندوزی و چپاول ثروت ملی بهوسیلهٔ نهادهای قدرت در حاکمیت را با فقر و تیرهروزیشان باید بپردازند. برنامههای اقتصادیای مانند بستهٔ تحرک اقتصادی بههیچروی از سیاستهای راهبردیای مانند احیای مناسبات با امپریالیسم و نقش و جایگاه جدید رژیم در روابط بینالمللی جدا نیست و نمیتواند جدا باشد. بنابراین، ارائهٔ دیدگاهها و نقطهنظرهایی همچون: "انتظار میرود مدیران کشور و کارگردانان جناحهای سیاسی پس از فرجام برجام، یخهای سیاست داخلی را باز... [و] خون تازهای بر کالبد یخزده سیاست داخلی تزریق کنند" میتواند تا چه اندازه غیرواقعبینانه و نادرست از آب درآید.
حزب ما، بارها، در ارزیابیهایش یادآور شده است که، بدون بسیج و سازماندهیِ بدنهٔ اجتماعی جنبش مردمی و تقویت نقشِ تودهها در صحنهٔ سیاسی تغییرِ شرایط کنونی امکانپذیر نیست. دل خوش کردن به سیاستهای دولت پس از تأیید برجام، و امید واهی بستن به گشایش فضای سیاسی، به امرِ مبارزهٔ متشکل، متحد، و مبتنی بر شعارهای واقعبینانهٔ مرحلهای، زیان میرساند!
با سازماندهی نارضایتی ژرف اجتماعی موجود، و در کنارِ مطالباتی مانند: تحققِ حقوق دمکراتیک فردی و اجتماعی، اصرار بر تحققِ قولهای انتخاباتی روحانی، آزادیِ زندانیان سیاسی و عقیدتی، رفعِ حصر و نظایر آن، طرحِ خواستِ پایان دادن به سیاستهای اقتصادی – اجتماعی مخرب و ضدمردمی، باید از تمامی روزنهها و شکافها بهره برد و نیروی منسجم مردم را به صحنهٔ سیاسی کشاند!
محمدتقی رهبر٬ امام جمعه اصفهان:
نظام عقبنشینیهای زیادی در مذاکرات هستهای کرد
محمدتقی رهبر٬ امام جمعه اصفهان گفته جمهوری اسلامی در مذاکرات هستهای از بسیاری از مواضع خود عقبنشینی کرده است.
آقای رهبر افزوده با وجود ین عقبنشینی گسترده «بازهم کشورهای استکباری با ما از موضع غرور و قدرت برخورد میکنند و هنوز حاضر نشدهاند هیچ امتیازی به ما بدهند.»
وی اضافه کرده «ما در حالی از مواضع خود خیلی کوتاه آمدیم که آنها {غرب} در تلاش هستند که با این کارها راه نفوذ را به کشور ما باز کنند.»
به گفته امام جمعه موقت اصفهان «مبارزه با استکبار سیاست اصولی ما است و مردم ما هرگز شعارهای ضد استکباری و روحیه مبارزه با استکبار را زمین نخواهند گذاشت.»
وی افزوده آنهایی که «تلویحا مبارزه با استکبار را رد میکنند که این برای ما مهم نیست چرا که این اشخاص برای ما به عنوان الگو و شاخص مطرح نیستند.»
رهبر افزوده «تا زمانی که استکبار هست سیاست ضد استکباری ما هم هست و تا زمانی که ظلم وجود داشته باشد ظلم ستیزی ادامه خواهد داشت.»
علی لاریجانی رئیس مجلس جمهوری اسلامی:
برجام پرونده رهبری است
علی لاریجانی، رئیس مجلس میگوید پرونده برجام مال او نیست و در رسیدگی به آن نفع یا دخالتی نداشته است، بلکه به وظایفی عمل کرده که در سطح کلان هماهنگ شده بود.
چند روز پس از تصویب جنجالی طرح برجام در مجلس ایران، علی لاریجانی در دفاع از نحوه رسیدگی قوه مقننه به این طرح توضیحاتی داد. او گفت در رسیدگی به پرونده هستهای به وظایفی عمل کرده که در سطح کلان هماهنگ شده بود.
صبح یکشنبه ۲۶ مهر، علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در جواب انتقاد یکی از شرکتکنندگان در همایش "امر به معروف، نهی از منکر" در باره نحوه رسیدگی مجلس به طرح برجام گفت: «به عنوان رئیس مجلس وظیفه داشتم که اختلافی در کشور در این باره ایجاد نشود و وفاقی حاصل شود؛ اما برخی وظیفهای داشتند و جور دیگری عمل کردند.»
لاریجانی در جریان رایگیری برای طرح برجام، از سوی نمایندگان اصولگرای مجلس به تصمیمگیری پیشاپیش در این باره متهم شده بود.
نمایندگان مخالف این طرح، روز سهشنبه قصد داشتند دستکم ۱۷۲ پیشنهاد را برای حذف یا اصلاح طرح اجرای برجام مطرح کنند اما علی لاریجانی، رئیس مجلس این اجازه را به آنها نداد و تنها دو پیشنهاد مطرح شد.
مخالفان طرح از جمله گفته بودند که شب قبل، علی اصغر حجازی از اعضای ارشد بیت رهبر جمهوری اسلامی با علی لاریجانی رئیس مجلس و علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی جلسه داشته و قرار آنها بر تصویب طرح بوده است.
مهدی کوچکزاده، نماینده جنجالی و اصولگرای تهران از جمله، کاغذی را به دست گرفت که روی آن نوشته شده بود: «مجلس از تصمیم لاریجانی و شمخانی و حجازی تبعیت کرد؛ ما نکردیم.»
لاریجانی در توضیحات خود تاکید کرده که مسائل مربوط به امنیت ملی باید در سطح کلی کشور هماهنگ شود و هیچیک از چهار قانون بحث هستهای بدون هماهنگی با "کلان کشور" نبوده است: «هماهنگیهایی در کلان کشور، شورایعالی امنیت ملی و دبیرخانه و بین فراکسیونهای مختلف انجام گرفت. بنابراین در کلان کشور هماهنگی شد و افراد موثر مجلس هم در جریان بودند. البته این دستور نبوده بلکه هماهنگی بوده و ما وظیفه هماهنگی داشتیم.»
جزییات طرح برجام ظرف بیست دقیقه به تصویب رسید در حالی که تصویب کلیات این طرح در مجلس با ساعتها بحث و جدل همراه بود. لاریجانی در توضیح این شتاب نیز گفته است: «قطعنامه شورای امنیت هم که در ۱۰ دقیقه تصویب شد اینطور نبود که در همان مدت بررسی شده باشد بلکه قبلا در زمان زیادی بررسی شده بود.»
لاریجانی یادآوری کرده که این قانون نمیگوید برجام را تایید کردهایم و عین آن را انجام میدهیم بلکه میگوید در چارچوب تدابیر شورایعالی امنیت ملی اجرای برجام انجام شود: «میدانیم که مصوبات این شورا نیز باید به تایید رهبری برسد.»
لاریجانی این را هم گفته که نسبت به وضعیت هستهای کماطلاع نیست و میداند کجا باید ایستادگی شود: «فکر میکنم چفت و بستهایی را که لازم است انجام دادیم. برخی به تعهدات خود عمل نکردند که حتما پیش خدای خود پاسخی دارند. برای وضع اقتصاد نگرانی وجود دارد.»
دو روز پیش از سخنان لاریجانی، احمد جنتی، دبیر شورای نگبهان و خطیب نماز جمعه تهران گفته بود: «دیگر باید در جلسات عمومی، خیر و شر، کم و زیاد، خوب یا بد موضوع برجام را تمام شده بدانیم و همان قدر که برجام امکان میدهد، از توافقنامه حداکثر استفاده را داشته باشیم.»
جنتی هم یادآوری کرده بود که برجام نه در مجلس، بلکه در اصل در شورایعالی امنیت ملی مطرح و تایید شده است: «اما هنوز مقام معظم رهبری آن را تایید نکردهاند.»
اجرای برجام و چشمانداز لغو تحریمها
حسن روحانی، رئیس جمهوری روز شنبه ۲۵ مهر، قانون "اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام" را برای اجرا به وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی ابلاغ کرد.
علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز یکشنبه ۲۶ مهر به ایسنا گفت: «به احتمال قوی بتوانیم اقدامات خود را در چارچوب برجام طی هفته آینده شروع کنیم.»
عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران روز شنبه ۲۵ مهر در حاشیه نشست مقدماتی کنفرانس امنیتی مونیخ گفته بود که اقدامات ایران پس از حصول اطمینان از لغو تحریمها شروع خواهد شد.
روحانی سهشنبه شب ۲۱ مهر و پس از تصویب برجام در مجلس با حضور در صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت تحریمها در طول یکی دو ماه آینده برداشته میشوند.
اما وزیر خارجه آلمان، فرانک والتر اشتاینمایر، روز یکشنبه و همزمان با اولین روز به جریان افتادن توافق اتمی اعلام کرد که تحریمها احتمالا تا پایان ژانویه ۲۰۱۶ به قوت خود باقی خواهند بود.
اشتاینمایر که در تهران به سر میبرد، در جمع خبرنگاران گفت ایران باید پیش از لغو تحریمها، پایبندی به تعهدات خود را اثبات کند. بازسازی رآکتور آب سنگین اراک از جمله این تعهدات است.
این در حالی است که صالحی و ظریف پیشتر از سوی روحالله حسینیان، نماینده اصولگرای تهران به خاطر پذیرش تغییر کاربری این رآکتور مورد تهدید قرار گرفتهاند.
حسینیان در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به ظریف تذکر داد که با "نابودسازی اورانیوم غنیشده" و تعطیلی تاسیسات آب سنگین اراک، "قدرت روانی جمهوری اسلامی" را گرفته است. صالحی نیز گفته است که حسینیان او را تهدید کرد که "در قلب راکتور اراک روی شما سیمان میریزیم و دفنتان میکنیم".
نیویورک تایمز:
لابی آیپک شکستی تلخ خورد
نیویورک تایمز رای مجلس سنا به توافق هسته ای ایران را یک شکست تلخ سیاسی برای کمیته امور عمومی آمریکا-اسرائیل (آیپک) توصیف کرد.
این روزنامه نوشت: مقامات کمیته امور عمومی اسرائیل و آمریکا می دانستند که اوضاع در جنگ برای بلوکه کردن توافق هسته ای اوباما با ایران در کنگره به نفع آنها نیست. اما این گروه صاحب نفوذ طرفدار اسرائیل 30 میلیون دلار خرج تبلیغات خود برای باطل کردن توافق کرد.اما این کمیته روز پنجشنبه صاحب یک شکست تلخ شد. اوباما رای کافی برای فائق آمدن بر قطعنامه رد توافقنامه را به دست آورد و آیپک که به سبب نفوذ سیاسی اش شهرت دارد، به چشم خود دید که قدرت و شهرتش در واشنگتن کاهش یافته است.
کلیفورد کوپچان کارشناس امور ایران و رئیس گروه یوراسیا می گوید: «آنها شکست خوردند و نتوانستند حتی یک رای به دست آورند. آیپک همه راه ها را برای باطل کردن توافق پیمود و این بزرگترین شکست برای ایپک در تاریخ معاصر محسوب می شود.» این شکست سوالات زیادی درباره آینده آیپک (سازمانی که در سال 1951 چند سال بعد از تشکیل اسرائیل تاسیس شد) به وجود آورده است. آیپک ظرفیت های سیاسی اش را از وفاداری نمایندگان دو حزب می گیرد اما این حمایت دو حزبی در هفته های اخیر و با اوج گرفتن بحث درباره توافق ایران فرو ریخت. جمهوریخواهان همگی با آیپک در مخالفت با توافق همراه بودند اما اکثر دموکرات ها از اوباما حمایت میکردند. دنیس راس، مشاور سابق اوباما و عضو کنونی موسسه مطالعاتی واشنگتن میگوید:«آنها قادر خواهند بود بار دیگر دست به کودتا بزنند و یکی از درس هایی که آنها باید بیاموزند این است که باید خیلی مراقب مناقشه هایی که ماهیت حزبی پیدا می کنند باشند زیرا این مناقشات به آنها به عنوان یک سازمان هزینه وارد می کند.»
آیپک هم اکنون با بحثی داخلی درباره نحوه برخورد با این شکست روبه روست: گرفتن هزینه سیاسی از نمایندگان موافق که همگی دموکرات هستند و یا تلاش فوری برای برطرف کردن اختلافات با نمایندگان و کاخسفید.روز پنجشنبه چند منبع نزدیک به آیپک در مصاحبه هایی گفتند که این مسئله مورد بحث جدی قرار گرفته است. مارشال ویتمن، سخنگوی آیپک گفت که ما هنوز بر روز بعد از توافق تمرکز نکرده ایم اما می خواهیم مطمئن شویم که اسرائیل در صورت اجرای این توافق قدرتمند باقی میماند.آرون دیوید میلر، کارشناس مرکز مطالعاتی ویلسون می گوید: «مخالفت با ایران و توافق هسته ای که حتی موافقان آن دربارهاش ملاحظاتی داشته اند ، یک اولویت سازمانی برای آیپک بوده است، یک اولویت که موجب شد آیپک ماموریت خود را بر اساس آن تعریف و فعالان را بسیج کند. این نبرد تا حدود زیادی حزبی شد.و این یک چالش واقعی برای سازمانی است که برای حفظ قدرت خود نیازمند حمایت دو حزب است.»
جان کری اظهارات خامنهای را "بسیار نگرانکننده" خواند
جان کری، وزیر خارجه آمریکا، سخنرانی اخیر آیتالله خامنهای را "بسیار نگرانکننده" خواند. او در واکنش به اظهارات رهبر جمهوری اسلامی گفت: «نمیدانم در این برهه از زمان آن (این سخنرانی) را چگونه تفسیر کنم بهجز اینکه این طور برداشت کنیم که این سیاستش است.»
وزیر خارجه آمریکا در گفتوگویی با شبکه تلویزیونی "العربیه" که روز سهشنبه (۳۰ تیر/ ۲۱ ژوئیه) پخش شد، اضافه کرد: «اما به این هم واقفم که اغلب اظهار نظرها به طور علنی مطرح میشوند اما در عین حال ممکن است مسائلی شکل بگیرد که متفاوت از این اظهارات هستند.»
آیتالله خامنهای روز شنبه (۲۷ تیر) در خطبههای نماز عید فطر تأکید کرده بود که سیاست جمهوری اسلامی در قبال "دولت مستکبر آمریکا" تغییر نخواهد کرد. او سیاستهای ایالات متحده در منطقه را "۱۸۰ درجه" متفاوت از سیاستهای ایران دانسته بود.
رهبر جمهوری اسلامی در این سخنرانی از توافق هستهای وین تنها با واژه "متن" یاد کرده و گفته بود: «چه این متن تصویب بشود و چه نشود ما از حمایت دوستانمان در منطقه دست برنخواهیم داشت.»
"توانمندی بالای کشورهای عرب برای مقابله با ایران"
شماری از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس ایران را به پشتیبانی مالی و نظامی از جنبشهای سیاسی در کشورهای منطقه از جمله بحرین، یمن و لبنان متهم میکنند.
به گفته جان کری، آمریکا باور دارد که همپیمانان عرب ایالات متحده توان رویارویی با دخالت ایران در دیگر کشورهای منطقه را دارند.
او اظهار داشت: «فکر میکنم اعتقاد رئیسجمهور اوباما و ارزیابی نهادهای نظامی و اطلاعاتی ما این است که اگر تمامی کشورهای عربی خود را به درستی سازماندهی کنند، پتانسیل بسیار بسیار قابل توجهی را برای غلبه بر هر کدام از این فعالیتها دارا هستند.»
سخنرانی اخیر رهبر جمهوری اسلامی واکنشهای متعددی را در برداشت. وزارت خارجه بحرین اظهارات آیتالله خامنهای در مورد "دفاع از ملت مظلوم بحرین" را دخالت در امور داخلی این کشور خوانده و در واکنش به این موضوع کاردار ایران در منامه را احضار کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نیز سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی را شاهدی بر ادعاهای پیشین خود گرفته و گفت کسانی که فکر میکردند امضای توافق هستهای با ایران باعث میشود جمهوری اسلامی دست از تندروی بردارد، با شنیدن سخنرانی آخر هفته آیتالله علی خامنهای باید به اشتباه خود پی برده باشند، زیرا رهبر جمهوری اسلامی وعده داد که به مخالفت با آمریکا و سیاست خود در خاورمیانه ادامه خواهد داد.
"رفتاری بر خلاف اصول همسایگی خوب"
همزمان شورای همکاری خلیج فارس ایران را متهم کرده است که پس از توافق اتمی وین سیگنالهای "متناقضی" را برای کشورهای عربی ارسال کرده است.
عبداللطیف الزیانی، دبیرکل این شورا گفته است که حسن روحانی، رئیسجمهور ایران پس از توافق اتمی وین از گشایش "فصلی جدید" در روابط ایران و کشورهای عرب منطقه خبر داده، در حالیکه آیتالله خامنهای از ادامه حمایتهای ایران از گروههای شیعه و مخالف دولت در کشورهای منطقه سخن به میان آورده است.
او اظهارات آیتالله خامنهای را "دخالت غیرقابل قبول" در امور داخلی کشورهای عربی دانست و رهبر ایران را به داشتن رفتاری خلاف "اصول همسایگی خوب" متهم کرد.
رد قطعنامه هسته ای توسط فرمانده سپاه، پیش از تصویب ان در شورای امنیت:
فرمانده سپاه: قطعنامه با خطوط قرمز در تضاد است
فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: هر قطعنامهای که در تضاد با خطوط قرمز کشورمان باشد هیچ اعتباری ندارد و امیدواریم شورای امنیت سازمان ملل وقت خود را برای تصویب چنین پیشنویسی به بطالت نگذراند.
سردار سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گفتوگو با تسنیم، در پاسخ به سؤالی درباره جمعبندی مذاکرات هستهای در وین و همچنین پیشنویس قطعنامهای که قرار است در شورای امنیت سازمان ملل بررسی شود، تأکید کرد: اولاً بار دیگر باید اعلام کنیم که در جمهوری اسلامی ایران حتی یک مقام مسئول وجود ندارد که با مذاکره و "توافق خوب" در موضوع هستهای مخالفتی داشته باشد، بنابراین آنچه رسانههای بیگانه با راهبری مراکز عملیات روانی دشمن بهمنظور ایجاد دوقطبیهای کاذب در کشور بر سر موضوع هستهای به راه انداختهاند، از اساس کذب بوده و این چنین اقداماتی که همزمان با مذاکرات در جریان بوده و هست، صرفاً بهمنظور ایجاد یک فضای اجتماعی برای امتیازگیریهای بیشتر از ملت عزیزمان صورت میگیرد.
وی با بیان اینکه مهمترین ملاک برای ارزیابی جمعبندی هستهای و سنجش نسبت آن با یک "توافق خوب"، تطابق تام و تمام، شفاف و غیرمبهم آن با خط قرمزهای اعلام شده توسط جمهوری اسلامی ایران است، خاطرنشان کرد: آنچه برای من بهعنوان یک مسئول نظامی بیش از هرچیز دیگر اهمیت دارد، ایستادگی جدی و بدون ذرهای اغماض بر سر خط قرمز بسیار حیاتی یعنی "حفظ و ارتقای توانمندی دفاعی ایران" است.
فرمانده کل سپاه پاسداران با اشاره به پیشنویس منتشر شده از قطعنامهای که قرار است براساس جمعبندی مذاکرات هستهای در وین در شورای امنیت سازمان ملل مورد بررسی و تصویب قرار بگیرد، تصریح کرد: برخی از مواردی که در این پیشنویس مندرج شده، مشخصاً مغایر و در تناقض با خطوط قرمز مهم جمهوری اسلامی ایران، بهویژه درمورد توانمندیهای تسلیحاتی بوده و هیچگاه مورد پذیرش ما نخواهد بود.
سرلشکر جعفری اعلام کرد: هر قطعنامهای که در تضاد با خطوط قرمز کشورمان باشند، هیچ اعتباری ندارد و امیدواریم شورای امنیت سازمان ملل وقت خود را برای تصویب چنین پیشنویسی به بطالت نگذراند.
وی در ادامه با بیان اینکه همانطور که پیش از این نیز توسط مسئولان مذاکرهکننده ایرانی و بهویژه رهبر معظم انقلاب نیز تأکید شده، متن جمعبندی نهایی مذاکرات هستهای باید در مسیر قانونی خود بررسی شده، سپس اعلام نظر نهایی صورت بگیرد، خاطرنشان کرد: به نظر میرسد برخی تعمداً با فضاسازیهای کاذب بنای آن دارند که چنین روند قانونی را نادیده گرفته و راه را برای بررسی بهموقع و دقیق این جمعبندی و قرار دادن آن در یک مسیر حقوقی و منطبق با منافع ملت ایران سد کنند.
برگرفته از فرارو
قطعنامه شورای امنیت درباره توافق اتمی ایران تصویب شد
قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل درباره توافق اتمی با ایران تصویب شد.این قطعنامه راه لغو تحریمهای اعمالشده از سوی این نهاد علیه ایران را باز میکند.تحریمها اما زمانی لغو میشوند که ایران به تعهداتش در توافق وین عمل کند.
شورای امنیت سازمان ملل امروز دوشنبه (۲۹ تیر /۲۰ ژوئیه) قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تایید توافق اتمی میان ایران و کشورهای گروه پنج به علاوه یک را که هفته گذشته در وین امضا شد، تصویب کرد. به این ترتیب تحریمهای سازمان ملل علیه برنامه هستهای ایران لغو خواهند شد. این لغو تحریمها البته تنها شامل تحریمهایی است که توسط سازمان ملل علیه ایران مقرر شدهاند. این قطعنامه تحریمهای ایالات متحده آمریکا و اروپا و سایر کشورها را در بر نمیگیرد.
تصویب این قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل به معنای لغو فوری تحریمهای ایران نیست بلکه زمانی این قطعنامه اجرایی میشود که آژانس بینالمللی انرژی اتمی تایید کند که تهران به تعهداتش در توافق وین عمل کرده و ممنوعیتهای آژانس را برطرف کرده است. این که چه مدت طول بکشد تا این اتفاق بیفتد، بیش از همه به ایران بستگی دارد.
اگر ایران فعالیتهای اتمی خود را از سر بگیرد، این تحریمها به طور خودکار و بدون نیاز به تصویب دوباره در سازمان ملل، بار دیگر علیه ایران اعمال خواهند شد.
منابع دیپلماتیک در بروکسل نیز خبر دادهاند که وزرای خارجه اتحادیه اروپا توافق اتمی با ایران را تایید کردهاند. بدین ترتیب اولین قدم برای لغو تحریمهای اتحادیه اروپا علیه ایران نیز برداشته شده است.
تحریمهای شورای امنیت علیه برنامه اتمی ایران از سال ۲۰۰۶، ۹ سال پیش آغاز شدند. سری اول این تحریمها شامل اشخاصی بودند که با برنامه اتمی ایران همکاری داشتند. بانکها نیز در سراسر دنیا از انجام معامله با ایران منع شدند. برخی از این تحریمها در میانه راه تشدید یافتند و برخی دیگر تخفیف داده شدند. پس از این تحریمها، ایران مورد تحریم تسلیحاتی قرار گرفت و تحریمهای مالی نیز شدیدتر شدند.
در سال ۲۰۱۰ محرومیتهای جدیدی در زمینه بیمه و بخشهای مالی و نیز سرمایهگذاریدر صنایع نفت و گاز علیه ایران اعمال شد. برخی از اشخاص کلیدی مشمول ممنوعیت ورود به اروپا و آمریکا شدند و حسابهای بانکی برخی از اعضای سپاه پاسداران بلوکه شد. پس از توافق ژنو در نوامبر ۲۰۱۳ در مواردی از این تحریمها تخفیف داده شد.
لغو تحریمهای سازمان ملل علیه ایران شامل تحریم حسابهای بانکی، ممنوعیت سفر به خارج افرادی که در برنامه اتمی ایران فعالیت دارند و تحریمهای اقتصادی است و شامل تحریم تسلیحاتی ایران نمیشود.
نکات اساسی توافقنامۀ وین در بارۀ برنامۀ هستهای ایران
این توافق در واقع ساختکار اجرائی توافق اصولی لوزان بهحساب می آید که در روز دوم آوریل / ١٣ فروردین بدست آمده بود.
فعالیتهای غنی سازی
بر اساس این توافق که در روزهای آینده باید به تائید شورای امنیت سازمان ملل متحد برسد، و همچنانکه پیش از این در توافق لوزان آمده بود، ایران دو سوم سانتریفوژهای خود را جمع آوری کرده و زیر کنترل بین المللی قرار می دهد. میزان اورانیوم غنی شده ایران از ١٠٠٠٠ کیلوگرم کنونی به ٣٠٠ کیلو گرم کاهش خواهد یافت. فعالیت های غنی سازی در مراکز اتمی فردو و نطنز نمی تواند میزان اورانیوم غنی شده ایران را در ١۵ سال آینده به بیش از مقدار ذکرشده برساند. ایران همچنین به مدت ١۵ سال حق استفاده از رآکتور آب سنگین را نخواهد داشت و فعالیتهای مرکز اراک به تولید ایزوتوپ برای مصارف پزشکی و پژوهشی محدود می شود.
کنترل فعالیتهای هسته ای ایران
کلیۀ فعالیتهای هسته ای ایران تحت کنترل بین المللی قرار می گیرد. بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی میتوانند همواره از تاسیسات هسته ای ایران بازدید نمایند. مراکز نظامی بصورت برنامه ریزی شده از این قاعده مستثنی نیستند. بعلاوه این آژانس می تواند تحقیقات خود را در بارۀ فعالیتهای گذشتۀ ایران در زمینۀ هسته ای دنبال کند.
تحریم ها و مجازاتهای برقرار شده علیه ایران
مجازات ها و تحریم های بر قرار شده علیه ایران بهمرور، تنها بهمرور، لغو خواهند شد. برداشتن مجازات ها می تواند، همزمان با اجرای تعهدات پذیرفته شده توسط ایران، از آغاز سال آیندۀ میلادی، کمتر از ۶ ماه دیگر، شروع شود. با این حال تحریم ها در زمینۀ تسلیحاتی بمدت ۵ سال و در بارۀ موشکهای بالیستیک بمدت ٨ سال همچنان پا بر جا خواهند ماند. عدم احترام به مواد توافق نامه، برقراری مجدد مجازاتها را در پی خواهد داشت.
پیش نویس توافق جامع پیرامون نتایج مذاکرات وین درباره برنامه هسته ای ایران
مذاکرات درباره برنامه هسته ای ایران در وین برگزار شد. مسئول دیپلماسی اتحادیه اروپا اعلام کرد ایران و گروه"1+5" میانجیان بین المللی اساس طرج جامع آینده برای جل و فصل مساله هسته ای ایرانم را پی ریزی کردند.
محدودیت ها برای تحقیقات علمی ایران در زمینه هسته ای به مدت هشت سال حفظ خواهد شد. در سند مربوطه گفته می شود:" طرح درازمدت ایران متشکل از برخی از محدودیت های مورد توافق برای تمام اقدامات در زمینه غنی سازی اورانیوم و در رابطه با غنی سازی اورانیوم طی هشت سال اول است. آنها همراه با ارزیابی مرحله به مرحله برای گذار به مرحله بعدی کار غنی سازی اورانیوم در راستای اهداف صرفا صلح آمیز با آهنگ معقولانه خواهد بود".
در پیش نویس توافق جامع در پاین مذاکرات گفته می شود ایران در چارچوب توافق با گروه "1+5" میانجیان بین المللی قبول کرد طی 15 سال اورانیوم را با غنای بیشتر از 3.67 درصد غنی سازی نکند.
ضمنا خاطرنشان می شود در سایت فردو نه غنی سازی و نه فعالیت تحقیقاتی و علمی انجام نخواهد شد. همچنین ایران حق نخواهد داشت هیچگونه مواد هسته ای در آنجا نگهداری کند.
طبق توافقنامه درباره برنامه هسته ای ایران تحریمات اتحادیه اروپا در زمینه عملیات بانکی، بیمه و در رابطه با سیستم پرداختی "سوئیفت" لغو می شوند.
ذخایر اورانیوم کم غنا در ایران طی 15 سال نباید از 300 کیلوگرم بیشتر باشد.
در پیش نویس توافقنامه جامع درباره نتایج مذاکرات گروه"1+5" میانجیان بین المللی و ایران ضمن اعلام این مطلب گفته می شود " تمام هکزارفلوراید اورانیوم دارای غلظت تا 3.67 درصد ایران باید تا سطح طبیعی رقیق شده یا در باز بین المللی فروخته شده و در ازای تحویل اورانیوم طبیعی بعه خریدار خارجی رسانده شود. "1+5" در صورت ضرورت آماده مساعدت به انعقاد و اجرای چنین قراردادی خواهد بود. ایران می توان همچنین گزینه فروش اورانیوم غنی شده اضافی به بانک آژانس بین المللی انرژی اتمی در قراقستان پس از آغاز کار آنرا انتخاب کند".
طبق پیش نویس تا 150 ـ 130 نفر از بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از کشور های دارای روابط دیپلماتیک با تهران در ایران کار خواهند کرد و افزایش تعداد بازرسان "طی 9 ماه از زمان آغاز اجرای توافق صورت خواهد گرفت".
واردات نفت و گاز
پیش نویس توافقنامه جامع لغو محدودیت واردات نفت و گاز به اتحادیه اروپا از ایران و همچنین صادرات تجیزات لارم برای استخراج به جمهوری اسلامی را در نظر می گیرد. طبق این سند اعتبار طرح اقدام مشترک که بر اساس نتایج مذاکرات ایران و گروه"1+5" به تصویب رسیده ، طی ده سال پس از صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد متوقف خواهد شد.
ظریف: مهلت مذاکرات تمدید نمیشود
به گفتهی دیپلماتهای نزدیک به مذاکرات، بزرگترین مانع بر سر توافق هستهای مسائل سیاسی هستند، نه فنی
وزیر خارجه جمهوری اسلامی پس از دیدار با همتای آمریکایی خود اعلام کرد که هیئتهای مذاکرهکننده "روز دوشنبه هم کار دارند". محمدجواد ظریف در عین حال افزود که مهلت مذاکرات پس از دوشنبه تمدید نخواهد شد.
• ظریف پس از دیدار با کری: «ما هنوز باید کار کنیم و روز یکشنبه خبری از توافق نخواهد بود ... مهلت مذاکرات هم تمدید نخواهد شد».
• خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) شامگاه یکشنبه به نقل از حسن روحانی نوشت: «خدا را شکرگزارم، به وعدهای که در انتخابات راجع به حل و فصل مساله هستهای دادم، عمل کردم». او که در یک مراسم افطار سخن میگفت، افزود: «حتی اگر همینجا هم که در قدمهای آخر مذاکرات هستیم کار متوقف شود ما به وظیفهمان عمل کردیم».
به اعتقاد روحانی، به نتیجه رسیدن مذاکرات موجب میشود "فضای جدیدی" باز شود: «در اینباره حرفهای زیادی زده میشود که خیلی مهم نیست. ما باید به وظایفمان عمل کنیم.» روحانی در این مورد توضیح بیشتری نداد. روحانی در عین حال افزود: «هنوز قدمهایی فاصله داریم تا رسیدن به قلهای که مورد نظر است».
• دیدار عصر یکشنبه محمدجواد ظریف و جان کری، وزیران خارجه ایران و آمریکا با تأخیر آغاز شد و پس از حدود ۴۰ دقیقه به پایان رسید. کری پیشتر ملاقات روز شنبه با ظریف را "بسیار خوب" ارزیابی کرده و گفته بود با وجود چند مسئله دشوار، همچنان به حصول توافق "امیدوار" است.
• خبرگزاری فارس تکذیب کرد: یک منبع آگاه ضمن تکذیب خبر خبرگزاری آسوشیتدپرس در خصوص ارسال توافق به پایتختها برای تصمیمگیری، تاکید کرد که در صورت رعایت خطوط قرمز، تیم مذاکرهکننده ایران اختیار کامل برای توافق را دارد.
• خبرگزاریها به نقل از "یک دیپلمات غربی": مذاکرهکنندگان هستهای ایران و ۱+۵ از تمدید دوباره تعلیق تحریمهای ایران سخنی به میان نمیآورند. مذاکرات وین تا فردا [دوشنبه] به پایان میرسد.
• خبرگزاری فرانسه گزارش کرد که وزیر خارجه بریتانیا هتل کوبورگ، محل برگزاری مذاکرات هستهای را ترک کرد. فیلیپ هاموند قرار است فردا دوشنبه (۱۳ ژوئیه/ ۲۲ تیر) به وین بازگردد. ساعتی پیش از این سرگئی لاوروف، همتای روسی هموند به وین بازگشته بود.
برخی گزارشها حاکی از آن است که وزیر خارجه فرانسه هم سفر روز دوشنبه خود به آفریقا را لغو کرده و قصد دارد در وین بماند. پیشتر روزنامه واشینگتنپست نوشته بود که اگر وانگ یی، وزیر خارجه چین، نیز به وین بیاید، میتواند نشانه آمادگی دیپلماتها برای اعلام نتایج مذاکرات باشد.
• خبرنگار پرستیوی (شبکه تلویزیونی انگلیسیزبان جمهوری اسلامی) توئیت کرد: یک منبع نزدیک به هیئت ایرانی به من گفت که همه سخت در تلاشاند مذاکرات وین برای بار دیگر تمدید نشود.
• علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران: بحث بر سر مسائل فنی و تنظیم متن مربوط به آن و ضمیمهها تقریبا به پایان رسیده است.
به گفتهی دیپلماتهای نزدیک به مذاکرات، بزرگترین مانع بر سر توافق هستهای مسائل سیاسی هستند، نه فنی.
• جان کری و محمدجواد ظریف، وزیران خارجه آمریکا و ایران، و همچنین فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تا دقایقی دیگر (ساعت ۱۷ به وقت اروپای مرکزی/ ۳۰: ۱۹ به وقت تهران) در وین با هم دیدار میکنند.
• یوکیا آمانو، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، و لوران فابیوس، رئیس جمهوری فرانسه، در هتل محل مذاکرات (کوبورگ) دیدار کردند.
• پایگاه اطلاعرسانی دولت ایران خبر داد که حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی "قانون الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته ای ملت ایران" را برای اجرا به وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی ابلاغ کرد. این قانون اوایل تیرماه در مجلس شورای اسلامی تنظیم و در ادامه به تأیید شورای نگهبان رسید. بر اساس این قانون، لغو تحریمها باید بهطور یکجا و کامل در متن توافقنامه احتمالی درج و این بند در روز آغاز اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران اجرا شود. همچنین وزیر امور خارجه ایران موظف میشود روند اجرای توافقنامه احتمالی را هر شش ماه به مجلس شورای اسلامی گزارش دهد.
• خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به نقل از "یک منبع ایرانی نزدیک به مذاکرات" نوشت: «توافق به لحاظ لجستیکی و فراهم کردن مقدمات کار برای امشب [یکشنبه، ۱۲ ژوئیه/ ۲۱ تیر] امکانپذیر نیست و کار همچنان سخت ادامه دارد. وی گفت که متن توافق جامع هستهای به ۱۰۰ صفحه رسیده است».
• سناتور آمریکایی: هر توافقی با ایران راه دشواری در کنگره در پیش دارد.
یکی از سناتورهای ارشد ایالات متحده ابراز تردید کرد که رئیس جمهوری آمریکا قادر باشد موافقت کنگره برای هر توافقی با ایران را جلب کند. سناتور جمهوریخواه میچ مککانل روز یکشنبه (۱۲ ژوئیه/ ۲۱ تیر) در گفتوگو با شبکه خبری "فاکس نیوز" گفت که اگر بر سر برنامه هستهای ایران بین جمهوری اسلامی و قدرتهای جهانی توافقی حاصل شود، این توافق در کنگره راه دشواری برای تصویب در پیش خواهد داشت: «ما میدانیم که [پس از توافق] راه تبدیلشدن ایران به کشوری هستهای باز خواهد ماند».
• سعید منتظرالمهدی، سخنگوی نیروی انتظامی: «ناجا آمادگی کامل دارد تا در صورت بروز این اتفاق خوب [توافق هستهای]، در کنار شهروندان قرار گیرد البته اقدامات باید در چارچوب قانون و شئونات اسلامی شادی باشد». خبرگزاری ایسنا پیش از این به نقل از سخنگوی وزارت کشور نوشته بود که در صورت کسب یک توافق جامع بر سر مناقشه هستهای، دولت هیچ برنامهای برای برگزاری هیچ جشنی ندارد.
• جان بولتون، سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل، ظهر یکشنبه توئیت کرد: «هر توافقی با ایران که امکان بازرسی از هر جا در هر زمانی را مهیا نکند، دعوت از ایران برای دسترسی به سلاح هستهای است».
• خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی گزارش کرد که در مذاکرات بر سر پرونده هستهای جمهوری اسلامی هنوز مسائل مهمی حل نشده باقی ماندهاند. این مقام وزارت خارجه آمریکا روز یکشنبه (۱۲ ژوئیه/ ۲۱ تیر) در ایمیلی نوشت: «ما در طول این مذاکرات هرگز در مورد زمان اتفاقات گمانهزنی نکردهایم و از این به بعد هم چنین قصدی نداریم − به ویژه با توجه به اینکه در مذاکرات مسائل مهمی هنوز حل نشده باقی ماندهاند».
پیش از این خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از "دو دیپلمات" نوشته بود که انتظار میرود توافق موقت بین ایران و قدرتهای جهانی روز یکشنبه حاصل و خبر آن روز دوشنبه اعلام شود.
مذاکرات هستهای و همکاریهای نظامی محور گفتوگوی روحانی و پوتین
یک مقام ارشد سیاسی مسکو اعلام کرد روسای جمهور ایران و روسیه در دیدار روز چهارشنبه خود درخصوص توسعه همکاریهای نظامی دو جانبه و همچنین نتایج مذاکرات هستهای ایران گفتوگو خواهند کرد.
به گزارش اسپوتنیک، «یوری اوشاکوف» معاون «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهوری روسیه از دیدار پوتین و «حسن روحانی» همتای ایرانی وی درباره توسعه همکاریهای نظامی دو جانبه و همچنین نتایج مذاکرات هستهای ایران گفتوگو خبر داد.
اوشاکوف در گفتوگویی مطبوعاتی تصریح کرد پوتین و روحانی، امروز -چهارشنبه- در شهر «اوفا» دیدار میکنند.
معاون رئیسجمهوری روسیه گفت: «در این دیدار همچنین مسائل مختلف در زمینه همکاریهای دوجانبه تجاری، اقتصادی و فنی-نظامی مورد بحث قرار می گیرند.»
وی افزود پوتین و روحانی در دیدار خود همچنین به بررسی نتایج مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۱+۵ خواهند پرداخت.
طبق این گزارش، فرصت دستیابی شش قدرت بزرگ جهان و ایران به توافق، تا روز جمعه تمدید شد.
اژدهای زرد آرام نخواهد نشست!
مخالفت پکن با برگشت خودکار تحریم ها
چین و روسیه هر دو مخالف بازگشت فوری و خودکار تحریم های ایران (در صورت طرح ادعای نقض توافق نهایی) هستند زیرا نسبت به فرافکنی احتمالی واشنگتن و پاریس نسبت به توافق احتمالی در مراحل اجرایی آگاهی دارند.
وزیر امور خارجه چین وارد وین شده است تا در ساعات آینده مذاکرات هسته ای دوجانبه و چندجانبه خود را با دیگر اعضای ۱+۵ آغاز کند.
«وانگ ئی» که معمولا در جریان سلسله مذاکرات هسته ای دو سال اخیر نسبت به دیگر اعضای ۱+۵ حضور فعال و پررنگی نداشته است، این بار در گلوگاه نهایی مذاکرات هسته ای وین با رویکردی متفاوت حضور یافته است.
چین و روسیه هر دو از مخالفان بازگشت فوری و خودکار تحریم های ایران (در صورت طرح ادعای نقض توافق نهایی) هستند زیرا نسبت به فرافکنی احتمالی واشنگتن و پاریس نسبت به توافق احتمالی در مراحل اجرایی آگاهی کامل دارند.
بنابر این گزارش، چگونگی بازگشت تحریم ها و مکانیزم آن، این روزها و در ساعت صفر ضرب الاجل پایان ژوئن، به موضوعی مهم در مسیر توافق نهایی میان ایران و اعضای ۱+۵ تبدیل شده است.
با توجه به مخالفت دولت چین با فرمول غرب برای بازگشت فوری تحریم ها، طی ساعات آتی وانگ ئی نیز در کنار سرگی لاوروف بر سر این موضوع و دیگر موارد اختلافی، مذاکرات جدی و فشرده ای با اعضای غربی ۱+۵ خواهد داشت.
بر این اساس به نظر می رسد بر خلاف دوره های پیشین، این بار اژدهای زرد در مذاکرات هسته ای رویکردی منفعلانه و آرام نخواهد داشت و سعی می کند بازیگری کنش گر و فعال باشد.
خبر آسوشیتدپرس از توافق درباره رفع تحریمها علیه ایران
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش میدهد که نمایندگان ایران و قدرتهای بزرگ در وین درباره نحوه برداشته شدن تحریمها علیه ایران به توافق اولیه دست یافتهاند. این خبر از سوی منابع دیگر تائید نشده است.
مایندگان ایران و ۶ قدرت جهانی موسوم به گروه ۵ به اضافه یک که در وین درباره مناقشه هستهای گفتوگو میکنند، به توافقی اولیه در مورد چگونگی برداشته شدن تحریمها از ایران به توافقی اولیه دست یافتهاند. این خبر را آژانس آسوشیتدپرس با استناد به منابع دیپلماتیک منتشر کرده است.
چگونگی برداشته شدن تحریمها در ازای شفاف شدن کامل برنامه هستهای ایران، یکی از مهمترین مسائل در آخرین دور مذاکرات است که هماکنون در وین جریان دارد. به گفته آسوشیتدپرس چندوچون برداشته شدن تحریمها یکی از سختترین مباحث در گفتوگوها بوده است.
ایران که از تحریمها زیان اقتصادی بزرگی متحمل میشود، مایل به لغو یکپارچه و فوری تحریمهاست، درحالیکه قدرتهای غربی لغو تدریجی و گام به گام را ترجیح میدهند.
دولت اوباما قادر نیست لغو فوری تحریمها را بپذیرد، زیرا با مانع کنگره روبروست که تا ۳۰ روز برای بررسی هرگونه توافق تا رد کامل آن وقت دارد.
اکنون آسوشیتدپرس از قول دیپلماتهایی که نام آنها را ذکر نکرده میگوید که طرفین درباره نحوه لغو تحریمها به توافقی اولیه رسیدهاند. این امر به صورت یکی از پیوستهای پنجگانه به توافق جامع هستهای ضمیمه خواهد شد.
دیپلماتهایی که، به گفته آسوشیتدپرس، مجاز به اظهارنظر علنی نیستند، میگویند که سند مربوط به لغو تحریمها در هفته جاری توسط کارشناسان ایران و ۶ کشور بزرگ تنظیم شده است. قرار است که دو مذاکرهکنندهی اصلی، یعنی جان کری و محمدجواد ظریف، وزیران خارجه آمریکا و ایران، این سند را امضا کنند.
به گفته دیپلماتها موضوع نحوه و اندازه پیشرفت ایران در توسعه فنآوری هستهای موضوع مهم دیگری بوده که بخش بزرگی از مذاکرات را به خود اختصاص داده است.
در وین غیر از وزیر امور خارجه روسیه، وزیران خارجه کشورهای درگیر در مذاکرات و نیز فردریکا موگرینی، هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، شرکت دارند.
اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان تاکید کرده است که طرفین مذاکره مصممتر از همیشه در این دور از گفتوگوها شرکت کردهاند و به نظر میرسد که اراده جدی برای رسیدن به توافق نهایی موجود است.
ظریف: هرگز این اندازه به یک توافق پایدار نزدیک نبودیم
وزیر خارجهی ایران در پیامی ویدئویی گفت که طرف مقابل باید بین "توافق و تحمیل" موضع خود را انتخاب کند. او گفت با اینکه هرگز تا این اندازه به حصول نتیجه نزدیک نبودند، هنوز اطمینانی نیست که به "توافق قطعی" برسند.
جمعه (۳ ژوئیه/ ۱۱ تیر) محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجهی ایران با انتشار پیامی ویدئويی از محل مذاکرات جاری در وین، اعلام کرد که ایران و جامعهی جهانی هرگز تا این اندازه به رسیدن و تحقق یک "توافق پایدار" نزدیک نبودند.
ظریف در این ویدئو که به زبان انگلیسی در سایت "یوتیوب" منتشر کرد، با اعلام اینکه او درحال حاضر در شهر وین است تا یک "بحران غیرضروری و طولانی" را خاتمه بخشد، گفت با اینکه هنوز مسایل و مشکلاتی جدی باقی است، اما همهی طرفین مذاکره با جدیت در تلاشاند تا به نتیجه و توافق برسند.
وزیر امور خارجهی ایران بااینحال تاکید کرد هنوز قطعی نیست که ایران و کشورهای گروه ۵+۱ به "توافقی قطعی" برسند.
ظریف در این پیام ویدیوئی بار دیگر تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران با فشارهای اقتصادی و نظامی "تسلیم" نمیشود و اضافه کرد که طرف مقابل باید بین "توافق یا تحمیل" موضع خود را انتخاب کند.
ظریف در این ویدئو گفت: «من امیدوارم، چرا که میبینم در مذاکرات دلایل عقلانی بر خیال و توهم برتری یافته است. به نظر میرسد طرف مقابل فهمیده است که فشار و زورگویی نه تنها منجر به نتیجه نمیشود، بلکه مشکلات و تشنج بیشتری بهبار میآورد.»
رئیس هیئت مذاکرهکنندهی ایران در این ویدئو تاکید کرد که برای رسیدن به راهحل و توافقی ماندگار، باید جسارت "کنارگذاشتن عادتهای کهنه" را داشت.
"به پایان راه نزدیک میشویم"
همزمان با انتشار پیام ویدئویی محمدجواد ظریف، خبرگزاری رویترز به نقل از یکی از دیپلماتهای ارشد گزارش داد که پایان مسیر طولانی مذاکرات نزدیک است.
این دیپلمات که نام او فاش نشد، به رویترز گفت: «به پایان راه نزدیک میشویم. دیگر برای همه روشن است که تا چند روز آینده یا به توافق پایدار میرسیم یا به نتیجه نمیرسیم که در این صورت ادامهی مذاکرات دیگر معنایی نخواهد داشت.»
این مقام ارشد هیئت آمریکا همچنین گفت: «بیشک مذاکرات روبهجلو است و پیشرفت داشتیم. در اینباره تردیدی در میان نیست.»
درعینحال جان کری، وزیر خارجهی ایالات متحده آمریکا نیز در پاسخی کوتاه به پرسشهای خبرنگاران حاضر در وین گفت که در مذاکرات پیشرفت داشتند.
کری افزود: «هنوز کارها و مشکلاتی باقی است که باید برای آن چارهاندیشی کرد. طرفین در حال تلاش برای حل مشکلات موجودند.»
خبرنگاران حاضر در وین گزارش دادند که در آخرین ساعات شامگاه جمعه نیز جلسات بین عباس عراقچی و مجید تختروانچی با همتایان غربی خود و جلسهی دیگری بین علیاکبر صالحی و ارنست مونیز، همتای آمریکایی او ادامه دارد.
روز جمعه محمد نهاوندیان، رئیس دفتر ریاستجمهوری ایران نیز به هیئت مذاکرهکنندهی اتمی در وین پیوست تا "مشورتهای لازم" و آخرین نظرات مقامات ایران را در اختیار تیم مذاکرهکننده قرار دهد.
مهلت تعیینشده برای مذاکرات سهشنبه (۱۶ تیرماه) به پایان میرسد.
ویکی لیکس: روسیه آماده دفاع از ایران در مقابل حملات اسراییل بود
یکی از اسناد منتشر شده در سایت ویکی لیکس حاکی از آن است که روسیه در صورت حمله آمریکا و اسراییل به تاسیسات هسته ای ایران، مصمم به ابراز واکنش نظامی به این حمله بود.
در گزارش سازمان اطلاعات عربستان سعودی که در ماه ژانویه سال 2012 به دفتر پادشاهی و وزارت دفاع این کشور ارائه شد، گفته می شود " پس از آن که مسکو از تمایل اسراییل برای وارد آوردن ضربه به تاسیسات هسته ای ایران با خبر شده و قرار بود این حملات با حمایت آمریکا انجام شود، موقعیت نیروهای مسلح روسیه در قفقاز و بعضی دیگر از مناطق این کشور تغییر پیدا کرده و جابجایی و انتقال آنها ثبت شد".
در این سند از جمله در باره ارسال تجهیزات اضافی به پایگاه نیروهای روسی در ارمنستان و جابجایی سامانه های موشکی ضد کشتی روسیه گزارش شده و همچنین بر تغییر موقعیت نیروهای روسی در مرز با ترکیه تاکید شده است.
در گزارش دیگری از اسپوتنیک راجه به موشک های s 300 آمده است: اما اسناد محرمانه عربستان که اخیرا توسط ویکیلیکس منتشر شده نشان می دهد که حتی زمانی که آقای مدودف تصمیم گرفت موشک های اس 300 را به ایران تحویل ندهد. روسیه سامانه های دفاعی فوق العاده قدرتمندی را برای حمایت از ایران در سواحل دریای خزر مستقر کرده و به عربستان سعودی و اسرائیل خبر رسانده بوده که اجازه تعرض به حریم هوایی ایران را نخواهد داد.
سرگئی لاوروف:
روسیه با بازرسی از تاسیسات نظامی ایران مخالف است
وزیر خارجه روسیه بر مخالفت کشورش با بازرسی از مراکز نظامی ایران تاکید کرد.
«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، در گفتوگو با «بلومبرگ»، احترام به امنیت ملی ایران را خواستار شد و تصریح کرد که عملیات تفتیش از تاسیسات نظامی ایران باید محدود به آن دسته از مراکزی باشد که با برنامه هستهای ایران ارتباط مستقیم دارد.
لاوروف گفت: «نظر ما این است که نباید همه مراکز نظامی ایران به روی بازرسان بینالمللی باز باشد.»
وزیر خارجه روسیه تأکید کرد که طرف روسی آماده است در ایجاد راهکاری برای حل اختلافات درباره تفتیش از مراکز نظامی ایران، از طریق برگزاری مذاکرات بین ایران و غرب مشارکت کند.
لاوروف افزود: «کارشناسان آژانس بینالمللی هستهای میدانند که کدام تاسیسات باید به صورت مداوم مورد بازدید قرار گیرند.»
رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه تأکید کرد که دستیابی به توافق نهایی درباره پرونده هستهای ایران در صورتی ممکن است که طرفهای مذاکره کننده شروطهای جدیدی را مطرح نکنند و به تفاهم سیاسی حاصل شده در «لوزان» سوئیس پایبند باشند.
باراک اوباما: گزینه نظامی در قبال ایران راه به جایی نمیبرد
«باراک اوباما» رییسجمهوری آمریکا بار دیگر تاکید کرد که در پیش گرفتن رویکرد نظامی در قبال مساله هستهای ایران راه به جایی نخواهد برد.
به گزارش رویترز، اوباما در گفتوگو با شبکه دو تلویزیون رژیم صهیونیستی اسرائیل، با تاکید بر اینکه گزینه نظامی در قبال برنامه هستهای ایران ناکارآمد است، گفت که واقعیات، شواهد و تحلیلها نشان میدهند که بهترین راه برای حل این مساله یک توافقِ قابل راستیآزمایی است.
وی با تکرار برخی ادعاهای بیاساس درباره ماهیت برنامه هستهای ایران، گفت که مذاکره و راهحل دیپلماتیک میتواند مانع دستیابی ایران به سلاح هستهای شود.
رییسجمهوری آمریکا افزود که عملیات نظامی علیه ایران گزینه مناسبی نیست چرا که این اقدام تنها از سرعت برنامه هستهای این کشور به طور موقت میکاهد اما باعث توقف آن نخواهد شد.
اوباما همچنین از پاسخ به این پرسش که آیا رژیم صهیونیستی اسرائیل ممکن است بدون مشورت آمریکا به ایران حمله کند، خودداری کرد.
ایران برای همکاری با روسیه در زمینه انتقال اورانیوم به این کشور آمادگی دارد.
این مطلب را یک منبع عالی رتبه نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته ای ایران بیان داشته است.
این منبع در گفتگو با خبرگزاری "ریا نووستی" با اعلام این موضوع گفت که ایران از نمایندگان شرکت روس اتم روسیه برای سفر به تهران به منظور رایزنی در خصوص جزئیات این همکاری دعوت کرده است.
وی گفت: "همتایان ما از سازمان انرژی اتمی ایران در دور قبلی مذاکرات هسته ای در وین با همتایان روسی شان دیدار و گفتگو کرده و از آنها دعوت نمودند تا برای رایزنی در این مورد به تهران بیایند".
ایران و گروه "1+5" میانجیان بین المللی (روسیه، آمریکا، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) در حال مذاکره برای تدوین سیستم تضمینات در راستای اثبات ماهیت کاملا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران هستند تا در صورت دستیابی به توافقی جامع در این زمینه، تحریمات بین المللی علیه تهران لغو شود.
ایران و گروه"1+5" روز دوم آوریل در مذاکرات لوزان در خصوص تدوین متن توافقنامه جامع به تفاهم سیاسی رسیده و از جمله درباره توقف کار دو سوم ظرفیت های غنی سازی اورانیوم ایران طی ده سال و کنترل بین المللی برنامه های غنی سازی طی 25 سال آینده به توافق دست یافتند.
محمد جواد ظریف پس از دیدار با کری:
سه چهار هفته آینده را تمام وقت کار میکنیم
وزیر خارجه کشورمان پس از پایان نشست هستهای یک روزه ژنو گفت: «تصمیم گرفتیم سه چهار هفته آینده تمام وقت کار کنیم تا ببینیم آیا امکان رسیدن به توافق وجود خواهد داشت یا نه.»
محمد جواد ظریف با بیان اینکه اختلافات موجود میان طرف های مذاکره هم فنی و هم سیاسی است افزود: «به نظر می رسد که این وظیفه مذاکره کنندگان است تا تلاش کنند با راه حلهایی که در لوزان به توافق رسیدیم، بدون زیاده خواهی و وارد کردن مسایل جانبی کار نگارش متن را به پایان برسانیم.»
او با اشاره به اینکه همچنان نکات اختلافی متعددی وجود دارد اضافه کرد: "در نشست های متعدد تلاش خواهد شد تا این اختلافات به حداقل برسد و در جلسه آینده وزرا بررسی شود."
ظریف درگفتوگو با خبرگزاری صداوسیما در پاسخ به این سوال که موارد اختلافی شامل چه موضوعاتی است گفت: «این موضوعات به طور عمده همان اختلافاتی است که در بحث های عمومی مطرح است.»
او همچنین درباره دانشمندان و بازرسی از مراکز نظامی گفت: «در این باره دیدگاههایی را از قبل مطرح کرده بودیم و مقام معظم رهبری هم تاکید کردند و ما هم در این باره تاکید کردیم و قرار شد راهکارهای دیگری برای حل و فصل آن بررسی شود.»
جان کری نیز پس از این دیدار در باره مذاکرات روز شنبه گفت: اين مذاکرات بسيار خوب و مثبت بود.
این در حالی است که عباس عراقچی، از اعضای ارشد هیات مذاکره کننده ایران، پس از این دیدار گفته است که اختلافات همچنان باقی است.
عباس عراقچی در خصوص مذاکرات روز شنبه گفته است: در اين نشست در حضور وزرای خارجه ايران و امريکا يک بار ديگر به طور کامل همه موضوعات مرور شد با اين شرايط همچنان اختلافات و تفاوت ها باقی است.
وی اضافه کرده است: « قرارشد دور بعدی مذاکرات پنج شنبه اين هفته با حضور معاونان و کارشناسان پنج بعلاوه يک با ايران در وين ادامه يابد.»
گزارش ها حاکی است که در مذاکرات روز شنبه علاوه بر وزرای امور خارجه ايران و آمريکا، ارنست مونيز، وزير انرژی آمريکا، هلگا اشميد معاون هماهنگ کننده سياست خارجی اتحاديه اروپا، وندی شرمن معاون وزير خارجه آمريکا، عباس عراقچی و مجيد تخت روانچی معاونان وزير امور خارجه، نيز حضور داشتند.
به گزارش خبرگزاری رويترز، اين دور از مذاکرات اساسی ترين مذاکرات پس از دستيابی به «تفاهم» در لوزان بر سر چارچوب کلی در دوم آوريل بود.
مساله دسترسی و بازرسی از تاسيسات نظامی ايران از جمله مسايل مهم حل نشده بين ايران و گروه ۱+۵ است. ايران نيز پيشتر خواهان لغو کليه تحريم ها همزمان با دستيابی به توافق نهايی شده بود.
ايران و گروه ۱+۵ تا نهم تيرماه (۳۰ ژوئن) مهلت دارند تا به توافقی جامع و نهايی برای حل مناقشه هسته ای ايران دست يابند.
براساس اعلام مذاکره کنندگان کشورمان نشست بعدی هستهای پنج شنبه همین هفته در سطح معاونان و کارشناسان در وین برگزار خواهد شد.
آمریکا:
بازرسی از تأسیسات نظامی جزو توافق هستهای خواهد بود
آمریکا ساعاتی پس از سخنرانی رهبر ایران اعلام کرد، امکان دسترسی به سایتهای نظامی بخش مهمی از هر گونه توافق هستهای قدرتهای جهانی با ایران خواهد بود. به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در غیراینصورت "به مشکل برخوردهایم."
ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به سخنان تازه آیتالله خامنهای تأکید کرده است که بازرسی از تأسیسات نظامی ایران بخش مهمی از هرگونه معاملهای با ایران بر سر برنامه هستهای این کشور خواهد بود.
خانم هارف چهارشنبه (۳۰ اردیبهشت/ ۲۰ مه) در نشست خبری خود گفت: «اگر قدرتهای جهانی نتوانند به آنچه که بدان نیاز دارند دسترسی پیدا کنند، آنوقت ما به مشکل برخوردهایم.»
رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه در یک سخنرانی در تهران با اشاره به مذاکرات هستهای میان تهران و قدرتهای جهانی گفته بود: «اجازه نمیدهیم از هیچیک از مراکز نظامی ایران هیچگونه بازرسی از سوی بیگانگان صورت بگیرد.»
او همچنین در ادامه سخنانش درخواست مصاحبه با دانشمندان هستهای ایران را "زیادهروی" خوانده و تأکید کرده بود که دولت ایران "هرگز و مطلقا چنین اجازهای را به بیگانگان" نمیدهد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به خبرنگاران گفت: «ما و ایران توافق کردهایم که در طی روندی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران بررسی شود. بخشی از این توافق شامل دسترسی (به سایتهای نظامی) است.»
به گفته خانم هارف "طبق پروتکل الحاقی که ایران آن را اجرا خواهد کرد و خود این کشور به عنوان بخشی از توافق اعلام کرده که آن را اجرا خواهد کرد، آژانس بینالمللی انرژی اتمی امکان دسترسی (به این سایتها را) خواهد داشت."
تفسیرهای متفاوت از پروتکل الحاقی
رهبر جمهوری اسلامی در حالی در سخنانی شدیدالحن امکان بازرسی از تأسیسات نظامی ایران از سوی بازرسان آژانس را کاملا منتفی دانسته که عباس عراقچی، مذاکرهکننده ارشد هیئت ایران، چندی قبل از امکان "بازرسی مدیریت شده" سخن به میان آورده بود.
آقای عراقچی در آخرین دور مذاکرات بر سر تهیه متن پیشنویس توافق جامع که روز ۱۵ مه (۲۵ اردیبشهت) در وین آغاز شد، دسترسی بازرسان انرژی اتمی به مراکز غیرهستهای را که شامل مراکز نظامی نیز میشود، ممکن دانسته بود. وی اذعان داشته بود که در چارچوب پروتکل الحاقی دسترسیهایی به آژانس داده خواهد شد که بیشتر "بازرسی میدانی" خواهد بود.
بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی که زیر نظر سازمان ملل متحد فعالیت میکنند اجازه دارند به طور مرتب تأسیسات هستهای اعلام شده از سوی ایران را نظارت میکنند. اما آژانس سالهاست که از عدم دسترسی این نهاد به تمامی سایتها، تجهیزات، اسناد و محققانی که مشغول کار روی برنامه هستهای ایران هستند، شکایت میکند.
مقامات غربی میگویند اگر ایران خواستار رسیدن به توافق با قدرتهای جهانی و به تبع آن لغو تحریمهای کمرشکن اقتصادی علیه این کشور است، باید با آژانس همکاری کامل داشته باشد.
ایران و کشورهای ۱+۵ روز دوم آوریل (۱۳ فروردین) در لوزان به توافقی رسیدند که اجازه میداد بازرسان سازمان ملل با استناد به پروتکل الحاقی از تأسیسات هستهای ایران به طور سرزده دیدار کنند. در متن بیانیه مشترک لوزان آمده بود که ایران حاضر به اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی شده و آژانس "از دسترسیهای توافق شده بیشتری از جمله به منظور روشن کردن موضوعات گذشته و حال برخوردار خواهد شد."
اما با این همه از آن زمان تا کنون هر دو طرف تفسیرهای کاملا متفاوت و متناقضی از دسترسیهایی که تحت پروتکل الحاقی قابل اجرا هستند، داشتهاند.
واکنش روسیه به تصویب طرح بررسی توافق هسته ای با ایران در سنا
معاون وزیر امورخارجه روسیه به تصویب طرح بازبینی توافق هسته ای با ایران واکنش نشان داد و آن را ابزاری سیاسی برای تأثیرگذاری بر مذاکرات هسته ای با ایران توصیف کرد.
به گزارش اسپوتنیک، معاون وزیر امورخارجه روسیه به تصویب طرح بازبینی توافق هسته ای با ایران واکنش نشان داد و آن را ابزاری سیاسی برای تأثیرگذاری بر مذاکرات هسته ای با ایران خطاب کرد.
سرگئی ریابکوف معاون وزیر امورخارجه روسیه در این باره گفت: این لایحه پیشتر نیز بر فضای مذاکرات هسته ای تأثیرگذار بود. این موضوع در اظهارات طرف ایرانی و نقطه نظرهای عمومی درباره مواضع اتخاذ شده طرف آمریکایی به وضوح مشهود است.
وی در ادامه اینگونه اقدامات را متناقض با رویه کنونی مذاکرات و در جهت ایجاد تخریب فضای سیاسی قلمداد کرد.
ریابکوف که نماینده کشورش در مذاکرات کنونی در وین است، در ادامه افزود: اینکه چنین طرحی به عنوان مانعی برای دست یابی به توافق نهایی با ایران محسوب می شود، نادرست است. اما در هر حال به عنوان ابزاری برای تأثیرگذاری بر فضای کنونی این مذاکرات عمل کرده و نمی بایست مورد تصویب قرار می گرفت.
وی در عین حال نسخه نهایی و تصویب شده این طرح را فاقد اصلاحیه های پیشنهاد شده از سوی تندروهای افراطی از حزب جمهوریخواه دانست.
طرح بررسی توافق احتمالی هسته ای ایران با ۴۰۰ رای موافق در برابر ۲۵ رای مخالف به تصویب مجلس نمایندگان آمریکا رسید. این طرح که هفته گذشته نیز با ۹۸ رای موافق در برابر تنها یک رای مخالف در سنای آمریکا به تصویب رسیده بود، برای امضا به کاخ سفید و نزد باراک اوباما رییس جمهور آمریکا ارسال خواهد شد.
مجلس نمایندگان آمریکا هم طرح نظارت بر توافق هستهای را تصویب کرد
مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را که به کنگره اجازه نظارت بر توافق هستهای با ایران را میدهد، تصویب کرد.
به گزارش سیانان، مجلس نمایندگان آمریکا طرح بازنگری توافق هستهای با ایران را با ۴۰۰ رای موافق در برابر ۲۵ رای مخالف تصویب کرد.
به این ترتیب این طرح برای تبدل شدن به قانون، تنها به امضای «باراک اوباما» رییسجمهوری آمریکا نیاز دارد.
این طرح هفته گذشته با ۹۸ رای موافق در برابر یک رای مخالف در سنا هم تصویب شده بود.
کاخ سفید در ابتدا اعلام کرده بود که با هرگونه دخالت کنگره در ارزیابی توافق با ایران مخالف است اما به دنبال موضعگیریهای قانونگذاران، تاکید کرد که با نسخه اصلاح شده آن موافقت خواهد کرد.
روحالله حسینیان٬ عضو «جبهه پایداری»:
دلواپسان با عقبنشینی موقت نظام مخالف نیستند
روحالله حسینیان٬ عضو «جبهه پایداری» اعلام کرده که «دلواپسان» با «عقبنشینی تاکتیکی» و «انعطافپذیری موقت» برای «بازسازی قدرت» و «کسب آمادگی» مخالف نیستند.
آقای حسنیان گفته «دلواپسان» تنها با «تسامح» و «تساهل» و «کوتاه آمدن» از اصول بهعنوان برنامه استراتژیک مخالف هستند و به مخالفتهای خود نیز ادامه خواهند داد.
مجتبی ذوالنور٬ مشاور عالی نماینده علی خامنهای در سپاه نیز روز گذشته در یک مناظره گفته جمهوری اسلامی پذیرفته در مسئله هستهای «تعدیل» کرده و به همین خاطر وارد مذاکرات شده است.
علی خامنهای پیشتر از این عقبنشینی با عنوان «نرمش قهرمانانه» یاد کرده و برخی از تحلیلگران این سخنان وی را به «صلح امام حسن» تشبیه کردهاند.
آقای خامنهای سالها پیش کتابی از امام دوم شیعیان با عنوان «نرمش قهرمانانه» ترجمه و منتشر کرده بود.
حسینیان نیز با تائید تلویحی اراده نظام برای عقبنشینی از مواضع هستهای خود گفته «دلواپسان» از این که عقبنشینی از یک اصل تبدیل به روال شود «نگران» بوده و با چنین رفتاری مخالف هستند.
رئیس سابق سازمان انرژی اتمی:
دولت روحانی دیگر چیزی برای واگذاری ندارد
فریدون عباسی٬ رئیس سابق سازمان انرژی اتمی میگوید دولت حسن روحانی درباره نیروگاه اراک «عوامفریبی» میکند و تیم مذاکره کننده هستهای ایران دیگر امتیازی ندارد که به غربیها واگذار کند.
آقای عباسی گفته دولت یازدهم در مذاکرات هستهای تمامی شرایط مثبت را یکجا به طرف مقابل واگذار کرده و در مذاکرات آینده دیگر چیزی برای «تقابل و تعامل» در دست ندارد.
وی اظهارات مقامهای دولتی مبنی بر به کار گرفتن یک تکنولوژی پیشرفته جدید در رآکتور اراک را نوعی «عوامفریبی» دانسته است.
عباسی هشدار داده چنانچه دولت درباره بیانیه «لوزان» توضیحات لازم ارائه نکند٬ نخبگان و دانشگاهیان این دولت را همراهی نخواهند کرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرده که پس از به قدرت رسیدن حسن روحانی٬ برخی از مدیران سازمان انرژی اتمی اخراج شدهاند.
حسن عباسی در زمان دولت محمود احمدینژاد رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بود و یکی از حامیان سعید جلیلی٬ رئیس سابق تیم مذاکره کننده هستهای محسوب میشود.
ریابکوف: تحریمات باید همزمان با امضای توافقنامه با ایران لغو شوند
سرگی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه به خبرنگاران اعلام کرد تحریمات علیه ایران باید همزمان با امضای توافقنامه درباره برنامه هسته ای این کشور لغو شوند.
ریابکوف گفت:" ما بر موضع خود تاکید می کنیم که طبق آن تحریمات علیه ایران طبق قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد باید همزمان با امضای توافقنامه لغو شوند".
معاون وزیر امور خارجه روسیه افزود اما این به معنای لغو فوری تمام تحریمات نیست و اینکه کدام تحریمات به چه ترتیبی متوقف یا اصلا تمام تحریمات لغو شوند، باید موضوع مذاکرات باشد.
یادآور می شود ایران و گروه"1+5" میانجیان بین المللی (روسیه، آمریکا، بریتانیا، چین ، فرانسه و آلمان) روز دوم آوریل در لوزان سوئیس درباره تدوین یک توافقنامه جامع درباره برنامه هسته ای ایران به توافق سیاسی دست یافتند. دو طرف از جمله درباره توقف کار دو سوم ظرفیت های غنی سازی اورانیوم ایران طی ده سال به توافق رسیدند و همچنین تهران متعهد شد تمام برنامه های غنی سازی خود را طی 25 سال تحت کنترل بین المللی قرار دهد.
ایران و گروه"1+5" قصد دارند روز 30 ژوئن سال 2015 کار تهیه توافقنامه جامع و نهایی را در خصوص برنامه هسته ای ایران به پایان برسانند. آمریکا و اتحادیه اروپا اعلام کرده اند که در صورت اجرای توافقات حاصله، تحریمات علیه ایران را لغو خواهند کرد.
آیا آمریکا و ایران معاهده های هسته ای متفاوتی امضاء کرده اند؟
محمد جواد ظریف ، وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران ، سند پنج صفحه ای آمریکایی را با گزینش اطلاعاتی در خصوص توافق بسته شده، روابط عمومی نامیده و گفت که توافق ها را با آنچه که طرفین پشت درهای بسته به آن رسیده اند ، مطابق نمی داند. اختلاف نظرهای اصلی مربوط به لغو تحریم هاست: طرف ایرانی یک بار دیگر پیگیر لغو سریع محدودیت ها ست نه توقف آنها.
ظریف در گفتگویی با شبکه تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران بیانیه ی خود را شرح و توضیح داد: " آمریکایی ها در این سند آنچه را که می خواستند نوشته اند. من حتی در این خصوص به جان کری وزیر امور خارجه ی آمریکا گفتم. " یاد آوری می کنیم که توافق مربوط به حل مسئله ی هسته ای ایران در لوزان سوئیس و در تاریخ دوم آوریل توسط ظریف و نماینده ی عالی اتحادیه ی اروپا در امور خارجی و سیاست امنیت فدریکا موگرینی اعلام شد.
سند از هفت بند تشکیل شده و پایه ای برای مذاکرات آینده ایجاد می کند که باید تا سی ام ژوئن به اتمام برسد. اما پس از اعلام دولت آمریکا و ایران ، اطلاعات تکمیلی در خصوص توافق را برای جامعه ی خود آشکار کردند که در عین حال تفاوت هایی در روشهای دو کشور را نشان می دهد.
نیویورک تایمز به نقل از مذاکره ی کننده ی عالی مقام آمریکایی نوشت: " ما خواستیم که آنها در خصوص توافق بدانند اما کل سند را نشان ندادیم. آنها لیست نهایی ما را ندیدند. ما می دانیم که بیانیه های ما متفاوت خواهد بود اما اختلاف بین ما وجود ندارد. "
اختلاف واقعی بین اسنادی که آمریکا و ایران معرفی کرده اند بسیار زیاد است اما برخی از آنها بسیار آشکار و واضحند. نسخه ی ایرانی توافق تاکید می کند که علی رغم خاتمه ی جنبه ی نظامی ، همکاری ایران و گروه 5+1 در زمینه ی اتم صلح آمیز رشد خواهد کرد و در عین حال نسخه ی آمریکایی هیچ چیزی در خصوص این همکاری نمی گوید. مجلس آمریکا در سند خود اشاره می کند که طی ده سال ایران تنها اجازه دارد تحقیقات محدودی را در زمینه ی ساخت سانتریفوژ ها برای غنی سازی اورانیوم انجام دهد ، نسخه ی ایرانی در خصوص محدودیت چنین پژوهش هایی سکوت کرده است. تفاوت اصلی بین اسناد ، مسئله ی مربوط به لغو تحریم هاییست که بر طبق آن مذاکرات دشواری در لوزان صورت گرفت. طرف آمریکایی در خصوص روند گام به گام می نویسد که به میزان اجرای وظایف ایران عملی خواهدشد ، مقامات رسمی ایران به نوبه ی خود واریانت " لغو فوری" تمامی محدودیت ها را خاطر نشان می کنند.
از دیدگاه سیاسی نسخه هایی که ویژگی های مختلف معاهده را نشان می دهند برای هر دو طرف لازم است. دفتر ریاست جمهوری آمریکا باراک اوباما ، معاهده را برای جهان سودمند دانسته و آنرا شانس تکمیلی دانست که می توان کنگره را برای عدم مداخله در بستن توافق نهایی و لغو تحریم ها در صورت اجرای آنها وادار نمود. تفسیر خود ویژه ی سند به ظریف این اجازه را می دهد که رهبریت کشور را متقاعد نماید ایران " چهره ی خود را حفظ کرده " و در مقابل غرب عقب ننشسته ، اگرچه عملا جمهوری اسلامی امتیازات مشخصی را واگذار کرده است. وزیر امور خارجه ی ایران بیان داشت: " آنها متوجه شدند که موفق نمی شوند برنامه ی هسته ای ایران را نابود کنند. همه آن چیزهایی که ما در چهارچوب پروژه ی هسته ای بدست آورده ایم ممکن است در یک آن از سر گرفته شود. دانش ما با ما باقی می ماند و هیچ کس نمی تواند آنرا از ما بگیرد. " ظریف همچنین تاکید کرد که کشورش هیچ گاه طرح ایجاد تسلیحات هسته ای نداشته و برای سلطه بر منطقه تلاش نکرده است.
در " نسخه ی ایرانی " توافق ، سود مشخصی هم برای آمریکا وجود دارد. کارشناسان آمریکایی گمان می کنند که رهبر معظم جمهوری اسلامی علی خامنه ای ممکن است به خاطر محافل محافظه کار ایرانی و در پاسخ به از بین رفتن کار فعال در جهت هسته ای ، تقابل با آمریکا را در جبهه های دیگر تقویت کند به طور مثال به وسیله ی حمایت فعال از حوثی ها در یمن و یا رژیم بشار اسد در سوریه.
فعلا دولت آمریکا و شرکای آنها از جمهوری اسلامی به مسائل ، دید خوشبینانه ای دارند. اما توافق نهایی با تمامی جزئیات باید تا سی ام ژوئن بدست آید و پس از آن طرفین منتظر اجرای طولانی مدت شرایط آن خواهند ماند بنابراین هنوز امکان تغییر اوضاع وجود دارد.
واکنش روسیه به بیانیۀ هستهای
وزارت امور خارجه روسیه پنجشنبه شب با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 قطعا بر امنیت خاورمیانه تاثیر مثبت می گذارد.
به گزارش ایرنا، وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه خود خاطرنشان کرد: توافق به دست آمده را از نظر تحکیم نظام حقوقی مناسبات بین المللی نمونه بارزی از حل مسایل پیچیده بین المللی از راه تلاش های سیاسی و دیپلماتیک می دانیم.
در این بیانیه آمده است: شکی نیست که توافق به دست آمده در مورد برنامه هسته ای ایران بر اوضاع امنیتی خاورمیانه از جمله با توجه به مشارکت فعالانه تر ایران در حل مسایل و مناقشات منطقه تاثیر مثبت خواهد گذاشت.
در توافق هسته ای اصل مطرح شده از سوی ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه مبنی بر حق قانونی ایران برای داشتن برنامه هسته ای صلح آمیز و اقدامات مربوط به غنی سازی اورانیوم با کنترل بین المللی بر آن مورد توجه قرار گرفته است.
'مذاکرات طولانی و بسیار پیچیده میان ایران و گروه 1+5 سرانجام به پایان خود نزدیک و شاخص های اصلی برنامه هسته ای ایران تعیین شده است.'
در پایان این بیانیه آمده است: کارشناسان ایرانی و گروه 1+5 در فرصت باقی مانده تا پایان ماه ژوئن باید تنظیم توافقنامه نهایی در مورد برنامه هسته ای ایران را به پایان برسانند که شامل تدابیر فنی و اجرای راهکارها برای حل مسایل فعالیت های هسته ای این کشور خواهد بود.
نماینده پارلمان روسیه:
با اظهارات اوباما درخصوص توافق هسته ای با ایران باید محتاط بود
یک نماینده پارلمان روسیه با هشدار درباره تلاش رژیم اسرائیل و عربستان برای بر هم زدن توافق هسته ای با ایران خواستار احتیاط در قبال اظهارات رئیس جمهور آمریکا شد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ایتارتاس، «آلکسی پوشکف» ریس کمیته امور بین الملل دومای روسیه درباره تلاش احتمالی برخی کشورها و رژیم ها مثل عربستان سعودی و اسرائیل برای برهم زدن توافق لوزان سویس با ایران هشدار داد.
این مقام روسی گفت: وضعیت موجود به نفع آن دسته از کشورها و نظام هایی نیست که خواستار مقابله با گسترش نفوذ ایران در خاورمیانه هستند.
وی در ادامه گفت: نمی توان این احتمال را رد کرد که برخی مثل عربستان و اسراییل بخواهند توافقات را بر هم زنند و وضعیت را به سال های قبل برگردانند.
پوشکف همچنین گفت: اگر جمهوری خواهان بخواهند توافق اخیر را صرفا به این دلیل که آن را یک رئیس جمهور دموکرات امضاء کرده است را رد کنند باید به اظهارات اوباما هم با احتیاط نگریست.
بیانیه ایران و 1+5
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنرانی مشترکی با وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، مبانی مورد توافق برای پایهریزی متن توافق نهایی را برای خبرنگاران توضیح داد. خبرگزاری فارس: بیانیه ایران و 1+5/تحریمهای شورای امنیت لغو میشود/اراک، آب سنگین باقی میماند/غنیسازی در نطنز متمرکز میشود
به گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری فارس به لوزان، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران دقایقی قبل متن بیانیه مشترک ایران و 1+5 را قرائت کردند.
متن کامل این بیانیه به شرح زیر است:
ما، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و نماینده عالی اتحادیه اروپا، همراه با وزرای خارجه 3 کشور اروپایی به اضافه 3 (چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، آمریکا، بریتانیا و ایالات متحده) از ششم تا سیزدهم فروردین 1394 در سوئیس دیدار نمودیم. همانطور که در آذرماه 1392 توافق کرده بودیم، ما به این منظور در اینجا گرد هم آمدیم تا راه حل هایی به منظور دستیابی به حل و فصل جامعی که ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران را تضمین نموده و کلیه تحریم ها را به صورت کامل لغو نماید، پیدا کنیم. امروز ما یک گام تعیین کننده برداشتیم: ما به راه حل هایی در مورد مولفه های مهم برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دست یافتیم. این امر مدیون عزم سیاسی، حسن نیت و تلاش جدی همه طرف ها بوده است. اجازه فرمائید از همه هیات های نمایندگی به خاطر تلاش های خستگی ناپذیرشان تقدیر نماییم.
تصمیم امروز ما که مبانی مورد توافق برای متن نهایی برجام را پایه ریزی می کند بسیار مهم است. اکنون می توانیم مجددا نگارش متن توافق نهایی و ضمایم آن را با بهره گرفتن از راه حل هایی که در این چند روز به آنها دست یافته ایم، شروع کنیم. همچنان که ایران برنامه صلح آمیز هسته ای خود را دنبال می کند، سطح و ظرفیت غنی سازی و میزان ذخایر ایران برای دوره های زمانی مشخص، محدود خواهد شد و نطنز تنها مرکز غنی سازی ایران خواهد بود. تحقیق و توسعه غنی سازی در ایران بر روی ماشین های سانتریفیوژ بر اساس یک جدول زمانی و سطح توافق شده، انجام خواهد شد.
فوردو از یک سایت غنی سازی به یک مرکز هسته ای، فیزیک و فن آوری تبدیل خواهد گردید. در این مرکز همکاری بین المللی در حوزه های تحقیق و توسعه ی مورد توافق مورد تشویق قرار خواهد گرفت. مواد شکافت پذیر در فوردو نخواهد بود.
رآکتور تحقیقاتی پیشرفته آب سنگین در اراک با همکاری مشترک بین المللی بازطراحی و نوسازی خواهد شد به گونه ای که پلوتونیوم با قابلیت تسلیحاتی در آن تولید نگردد. بازفرآوری صورت نخواهد گرفت و سوخت مصرف شده صادر خواهد گردید.
مجموعه تدابیری برای نظارت بر اجرای مفاد برجام شامل کد اصلاحی 3.1 و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی مورد توافق واقع شده است. آژانس بین المللی انرژی اتمی از فن آوری های مدرن نظارتی استفاده خواهد کرد و از دسترسی های توافق شده بیشتری از جمله به منظور روشن کردن موضوعات گذشته و حال برخوردار خواهد شد.
ایران در همکاری های بین المللی در حوزه انرژی هسته ای صلح آمیز مشارکت خواهد نمود که می تواند شامل ساخت نیروگاه های هسته ای و رآکتورهای تحقیقاتی شود. یک حوزه مهم دیگر، همکاری در زمینه ایمنی و امنیت هسته ای می باشد.
اتحادیه اروپایی، اعمال تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته ای خود را خاتمه خواهد داد و ایالات متحده نیز اجرای تحریم های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته ای را، همزمان با اجرای تعهدات عمده هسته ای ایران به نحوی که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی راستی آزمایی شود، متوقف خواهد کرد.
یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر خواهد شد که در آن برجام تائید شده، کلیه قطعنامه های قبلی مرتبط با موضوع هسته ای لغو خواهد گردید و برخی تدابیر محدودیت ساز مشخص، را برای یک دوره زمانی مورد توافق، لحاظ خواهد کرد.
اسراییل:
از همه امکانات خود برای برهم زدن توافق ایران و غرب استفاده می کنیم
وزیر اطلاعات و راهبردی اسرائیل میگوید که این کشور «به هر اقدام لازم دست میزند تا از رسیدن ایران و قدرتهای جهانی به توافق هستهای جلوگیری کند».
به گزارش رادیو فردا این نخستین بار است که یک مقام رسمی و بلندپایه اسرائیل آشکارا از استفاده این کشور «از همه امکانات برای جلوگیری از دستیابی ایران و قدرتها به توافق هستهای» سخن میگوید.
یووال اشتاینیتز، وزیر اطلاعات و راهبردی اسرائیل، روز پنجشنبه، ۱۳ فروردین، در مصاحبه با رادیو اسرائیل، مدعی شد که اسرائیل در صورت ناچار شدن می تواند گزینه نظامی (حمله به سایتهای هسته ای ایران) را نیز به تنهایی عملی کند.
موضعگیری این وزیر اسرائیلی در است که مذاکرات اتمی ایران و قدرت های جهانی در لوزان سوئیس، دو روز پس از ضرب الاجل پایانی گفت و گوها، با امید رسیدن به توافق یا یک تفاهم سیاسی همچنان ادامه یافته است.
از سوی دیگر، موشه یعلون، وزیر دفاع اسرائیل، ارزیابی کرده است که از مذاکرات لوزان توافق هسته ای حاصل نخواهد شد.
در همین حال، به گزارش جروزالم پست، یعلون افزوده است که مذاکرات سوئیس «شکست نیز نخواهد نخورد».
به گزارش خبرگزاری ها، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز چهارشنبه گفته بود باید «توافقی بهتر» به دست آید که «زیرساخت های هسته ای ایران را تضعیف کند»، زیرا به گفته او، «ایران هنوز می تواند یک سال بعد، در صورت اراده به این کار، بمب هسته ای داشته باشد».
نتانیاهو با اشاره به اظهارات اخیر محمدرضا نقدی، فرمانده نیروهای بسیج ایران، گفت «مذاکرات لوزان در حالی ادامه دارد که شاهد خوی تجاوزگری ایران هستیم».
آقای نقدی روز سهشنبه، ۱۱ فروردین، در روزی که قرار بود ضرب الاجل پایانی گفت و گوهای هسته ای ایران و قدرت ها باشد، گفته بود «نابودی اسرائیل قابل مذاکره نیست».
به گزارش جروزالم پست، آقای نتانیاهو روز چهارشنبه در دیدار با جان بینر، رییس کنگره آمریکا که به بیت المقدس سفر کرده است، گفت مذاکرات لوزان در فضایی دنبال می شود که «مداخلات تروریستی ایران در منطقه، بهویژه در یمن ادامه دارد و حکومت های میانه روی عرب را به خطر انداخته است».
به گزارش رسانه های اسرائیل، سفر جان بینر از مدت ها قبل برنامه ریزی شده بود و با نتیجه انتخابات اخیر اسرائیل که نتانیاهو و حزب لیکود در آن برنده شدند، ارتباطی ندارد.
نتانیاهو ماه گذشته برای سخنرانی در کنگره به دعوت جان بینر به واشینگتن رفته بود؛ این دعوت و سخنرانی در میان ناخشنودی عمیق کاخ سفید انجام شد.
جان بینر از دعوت خود از نتانیاهو حمایت کرده و گفته است «خصومت» کاخ سفید با نخست وزیر اسرائیل امری آشکار است.
نتانیاهو گفته است نظر به مناسبات خوب و نزدیک دولت اسرائیل با اکثریت اعضای کنگره، «انتظار دارد» که کنگره مانع از دستیابی ایران و قدرت های جهانی به یک «توافق بد» شود
سرگئی لاوروف: در اصول تمامی ابعاد کلیدی، به توافق رسیده ایم
زیر خارجه روسیه گفت در مذاکرات هسته ای لوزان در تمامی ابعاد کلیدی با ایران به توافق رسیده ایم.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ایتارتاس، ایران و قدرت های جهانی در مذاکرات هسته ای بر سر تمامی ابعاد کلیدی به توافق رسیده اند.
بنا بر این گزارش، «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه ایران امروز با اعلام این موضوع که بر سر اصول کلی تمامی ابعاد توافق شده است به خبرنگاران گفت: کارشناسان تا پایان ژوئن جزئیات را نهایی خواهند کرد.
وی همچنین گفت: می توان با قطعیت نسبی گفت که در نشست وزرا بر سر اصول به توافق رسیده ایم که این توافقات در ساعات آینده بر روی کاغذ خواهند آمد.
لاوروف همچنین گفت جزئیات این توافق توسط «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران اعلام خواهند شد.
آخرین خبرها از لوزان:
بازگشت ایران به شورای امنیت اختلاف اصلی غرب با روسیه و چین
مذاکرات میان ایران و ٥+١ در حالی ادامه دارد که هنوز برخی از اختلافات باقی مانده و حتی به اختلاف نظر میان روسیه و آمریکا هم تسری یافته است.
سرگي لاوروف نيامده در حال بازگشت به روسيه است، بازگشتي كه البته مي تواند دوباره تكرار شود. وزير خارجه روسيه كه عصر ديروز به لوزان آمده بود حالا به گفته خانم زاخاروف سخنگوي وزير خارجه روسيه براي رسيدگي به امور آبخازيا بايد امشب پس از ديدار با اشتاين ماير به مسكو برگردد.
منابع غربي مي گويند لاوروف و ايران بر سر يك مسئله با طرف غربي به اختلاف خورده اند، موضوعي كه تنها به ايران و پرونده هسته اي ايران مربوط نمي شود و مي تواند در مناسبات شوراي امنيت هم تاثيرگذار باشد. شنيده ها حاكي از اين است كشورهاي غربي خواهان اين هستند در صورتي كه ايران در بازه زماني اعتمادسازي به تعهدات خود عمل نكند، تمامي تحريم هاي وضع شده به يكباره عليه ايران فعال شوند.
اين در حاليست كه علاوه بر ايران، روسيه و چين هم با اين امر مخالفت ورزيده اند. پكن و مسكو در اين گفتگوها تاكيد كردند هر نوع سرباز زدن ايران از تعهدات احتمالي بايد سبب بررسي مجدد پرونده ايران در شوراي امنيت شود، نه اينكه همه تحريم ها به يكباره و اتوماتيك عليه ايران فعال شوند.
يكي از خبرنگاران روسي نزديك به تيم مذاكره كننده روسيه در اين رابطه به من مي گويد: واضح است كه روسيه نمي تواند چنين پيشنهادي را بپذيرد، چرا كه چنين رويه اي مي تواند باب شود و در آن صورت نقش چين و روسيه در شوراي امنيت زير سوال خواهد رفت. اين خبرنگار روس همچنين تاكيد مي كند آقاي لاوروف بر اين مسئله تاكيد كرده كه مركز تصميم گيري مجدد حتما بايد شوراي امنيت باشد نه اينكه هر زمان كشورهاي غربي اراده كردند بتوانند تحريم ها را به يكباره فعال كنند.
در مقابل طرف غربي هم از وتوهاي احتمالي روسيه و چين در شوراي امنيت نگران است و به همين دليل مي خواهد در صورت قصور ايران بلافاصله و بدون محدوديت هاي حقوقي تحريم ها را عليه ايران فعال كند.
به نظر مي رسد در شرايط فعلي موضوع تعهدات آتي ايران و همچنين تضمين هاي لازم براي تعهد ايران به اجراي وعده هاي داده شده يكي از اختلافات جدي طرفين به شمار مي رود، اختلافي كه البته فقط به ايران مربوط نمي شود و ظاهرا به موضوعي جدي ميان غرب و شرق در مذاكرات هسته اي تبديل شده است در اين شرايط مشخص نيست رفتن لاوروف از لوزان چه تاثيري بر سرنوشت اين اختلاف خواهد گذاشت، اما در عين حال سخنگوي لاوروف تاكيد كرده در صورتي كه توافق ميان دو طرف حاصل شود، وزير خارجه روسيه آمادگي دارد سه شنبه يا چهارشنبه به محل مذاكرات باز گردد.
بلومبرگ: برخی تحریم ها علیه ایران تا ۱۰ سال باقی میماند
تعدادی از دیپلماتهای آمریکایی و اروپایی اعلام کردند که در صورت دستیابی به توافق هستهای، برخی از تحریم ها علیه ایران تا یک دهه به قوت خود باقی میماند.
ه گزارش ایلنا به نقل از بلومبرگ، برخی دیپلماتهای آگاه اعلام کردند که طرفهای مذاکره هستهای با ایران پیشنهاد دادهاند که تحریمها علیه این کشور طی چهار یا پنج سال برداشته شود، این در حالی است که برخی تحریمها نیز تا ۱۰ سال ادامه پیدا میکند.
مخالفت وزرای خارجه گروه ۱+۵ در برابر خواسته ایران مبنی بر لغو تمامی تحریمها به صورت یکجا به عنوان مانعی برای دستیابی به توافق هستهای تا ۳۱ مارس عنوان شده است.
قرار است «وانگ یی» وزیرخارجه چین پیشنهادهای تازهای را در مذاکرات هستهای با ایران مطرح کند.
«جان کری» وزیرخارجه آمریکا صبح امروز -یکشنبه - با «محمد جواد ظریف» همتای ایرانی خود دیدار کرد و این دیدار با حضور «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و «ارنست مونیز» وزیر انرژی آمریکا ادامه پیدا کرد.
جان بولتون: ایران را بمباران کنید
«جان بولتون»، نماينده اسبق آمريکا در سازمان ملل متحد روز پنجشنبه در يادداشتي در روزنامه نيويورکتايمز نوشته است: «براي جلوگيري از بمب ايران اين کشور را بمباران کنيد.»
وي در اين يادداشت آمريکا را مقصر دستيابي کشورهاي هند، پاکستان و کره شمالي به سلاحهاي هستهاي قلمداد کرده اما نوشته عدم اقدام اين کشور در گذشته توجيه مناسبي براي تکرار اشتباهات گذشته نيست.
«جان بولتون» که به اتخاذ ديدگاههاي جنگطلبانه درباره برنامه هستهاي ايران معروف است با اشاره به ناکارآمدي گزينه تحريمهاي براي توقف اين برنامه، خواستار آزمودن گزينه جنگ براي نسل به اين هدف شده است.
«بولتون» چند سال پيش در يک برنامه تلويزويوني پيشبيني کرده بود در صورتي که واشنگتن طرف چند ماه تأسيسات هستهاي ايران را بمباران نکند، تهران اولين بمب هستهاي را ساخته است.
وي همچنين با اشاره به اظهارات ترکي الفيصل، وزير اطلاعات پيشين عربستان سعودي که خواستار دستيابي عربستان به برنامه هستهاي مانند ايران شده بود مينويسد نتيجه مذاکرات هستهاي دولت آمريکا با ايران آغاز يک رقابت براي دستيابي به سلاحهاي هستهاي است.
گزارش گاردین از علت پیاده روی کری و ظریف
روزنامه «گاردین» با انتشار مطلبی به سابقه موضوع جاسوسی از مذاکرات هسته ای ایران اشاره کرده است.
به گزارش «تابناک»، گزارشی در روزنامه «وال استریت ژورنال» منتشر شد مبنی بر اینکه رژیم اسرائیل از مذاکرات هسته ای ایران جاسوسی کرده و اطلاعات به دست آمده را در اختیار نمایندگان تندرو کنگره آمریکا قرار می داده تا از این اطلاعات برای فشار بر دولت اوباما و ضربه زدن به مذاکرات هسته ای ایران استفاده شود.
هرچند این گزارش به سرعت از سوی مقامات بلندپایه رژیم اسرائیل تکذیب شد، اما واکنش ها به این موضوع در آمریکا همچنان ادامه دارد. در این راستا، حتی جان بونر، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا که از مهمترین چهره های طرفدار رژیم اسرائیل است و دعوت وی از نتانیاهو برای سخنرانی در کنگره اخیراً به شدت جنجال ساز شد، اعلام کرده که از شنیدن گزارش جاسوسی رژیم اسرائیل «شوکه» شده است.
در این میان، روزنامه «گاردین» گزارش را در پایگاه اینترنتی خود منتشر کرده که نشان می دهد فعالیت های جاسوسی در حاشیه مذاکرات هسته ای ایران سابقه ای طولانی دارد. این روزنامه می نویسد در چندین مورد در جریان مذاکراتی که در وین میان ایران و 1+5 انجام می گرفت، شدت سیگنال های رادیویی سازمان های جاسوسی مختلف به حدی بود که دیپلمات ها برای استفاده از تلفن های همراه خود می بایست از محل مذاکرات فاصله می گرفتند.
افشاگری «گاردین» درباره دلیل قدم زدن ظریف و کری در ماه ژانویه
بر همین اساس، این روزنامه اشاره می کند که انتشار گزارش وال استریت ژورنال درباره جاسوسی رژیم اسرائیل از مذاکرات هسته ای ایران، برای کارشناسان اطلاعاتی و مقامات غربی چندان غیرمنتظره نبود. نکته مهم در این میان این است که دولت اوباما تصمیم گرفته چنین خبری را علنی کند.
در ادامه این مطلب اشاره شده که در جریان مذاکرات اخیر هسته ای در لوزان سوئیس نیز دیپلمات های انگلیسی و فرانسوی برای تماس تلفنی با پایتخت های خود، از محل مذاکرات خارج شده و در باغ نزدیک به محل مذاکرات گفت و گوی خود را انجام می دادند. این در حالی است که لوزان نسبت به ژنو و وین کمتر در معرض فعالیت های اطلاعاتی سازمان های مختلف قرار دارد.
گاردین در ادامه اشاره می کند که در جریان مذاکرات ماه ژانویه میان ایران و 1+5 در ژنو، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران و جان کری، همتای آمریکایی وی تصمیم گرفتند مدتی را در خیابان های شهر قدم زده و گفت و گوهای خود را در آنجا انجام دهند. در آن زمان، این ماجرا عمدتاً به عنوان یک موضوع غیرمنتظره و اقدامی نمایشی در نظر گرفته شد، اما در حقیقت، این اقدامی بود که می توانست فرصتی برای گفت و گو خارج از شعاع ابزارهای جاسوسی مستقر در محل مذاکرات فراهم نماید.
پیشتر و در ماه نوامبر نیز زمانی که کری قصد داشت در جریان مذاکرات وین با همتای کانادایی خود تلفنی گفت و گو کند، این کار را در پارکی نزدیک هتل محل مذاکرات انجام داد. باید اشاره کرد که به ویژه با توجه به استقرار آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین، این شهر به یکی از مراکز مهم جاسوسی بین المللی تبدیل شده است.
در این میان، موساد علاقه ویژه ای به وین دارد و به ویژه در زمانی که مقامات خارجی برای شرکت در اجلاس شورای حکام آژانس به این شهر سفر می کنند، فعالیت های این سازمان نیز تشدید می شود. در کتابی با عنوان «جاسوسان علیه آرماگدون» شرح داده شده که چگونه در ماه مارس 2007، جاسوسان موساد در وین به محل اقامت رئیس سازمان انرژی اتمی سوریه نفوذ کرده و اطلاعات مربوط به رآکتور «الکبر» را که در آن زمان در این کشور در حال ساخت بود، از لپ تاپ وی سرقت کردند. این رآکتور شش ماه بعد از آن تاریخ توسط رژیم اسرائیل بمباران شد.
ظریف: هنوز به فهم مشترک نرسیدهایم / کری: به موضوعات جدید برخوردهایم
وزیر امور خارجه کشورمان پس از پایان ششمین دور مذاکراتش با وزیر خارجه آمریکا گفت که مذاکرات به پایان خود نزدیک شده است.
به گزارش خبرنگار انرژی هستهای خبرگزاری دانشجویان ایران اعزامی به لوزان سوییس محمدجواد ظریف در جمع خبرنگاران پس از مذاکرات صبح روز پنچشنبه گفت: ما در حال حرکت هستیم، گفتوگوها به شدت پیچیده است و ما به مراحله پایانی مذاکراتی رسیدهایم که احتیاج به گفتوگوهای فشرده دارد و البته این نشانه خوبی است چون نشان میدهد داریم به سمت و سوی مشخصی میرویم.
وی گفت: ما خیلی خوب داریم پیش میرویم. اما هنوز کمی با این که بگوییم به فهم مشترک رسیدیم فاصله داریم و کار زیادی داریم.
ظریف در پاسخ به اینکه مذاکرات تا کی ادامه دارد؟ گفت: تا زمانی که لازم باشد میمانیم.
وزیر خارجه آمریکا نیز در عین حال که از پیشرفتهایی در مذاکرات خبر داد اما گفت که به موضوعات جدیدی برخورد کردیم.
به گزارش ایسنا وزیر خارجه آمریکا که برای صرف ناهار در حیاط هتل محل مذاکرات آمده بود برای دقایقی به جمع خبرنگاران غربی که در گوشهای دیگر از حیاط هتل نشسته بودند رفت و درباره روند مذاکرات به پاسخ همیشگیاش اکتفا کرد که «ما سخت کار میکنیم».
یکی از مذاکرهکنندگان تیم هستهای کشورمان از تاریخ 24 مارس (4 فروردین) به عنوان یک ضربالاجل قابل تغییر برای دستیابی به یک توافق هستهای خبر داد.
به گزارش ایسنا، حمید بعیدینژاد مذاکرهکننده ارشد تیم هستهای کشورمان به خبرگزاری اسپاتنیکنیوز گفت: ما 24 مارس را ضربالاجل قابل تغییر برای دستیابی به یک توافق هستهای با کشورهای 1+5 میدانیم.
او افزود: هیات مذاکرهکننده ایرانی تا هر زمان که لازم باشد برای مذاکره در سوئیس خواهد ماند.
ایران و کشورهای 1+5 پیشتر 24 مارس را ضربالاجل دستیابی به یک چارچوب سیاسی مورد توافق دو طرف تعیین کرده بودند و قرار است طرفین تا آخر ژوئن به یک توافق جامع هستهای دست یابند.
ششمین دور مذاکرات ظریف و کری صبح روز پنج شنبه حدود یک ساعت و نیم انجام شد و مذاکرات برای استراحت هیاتها متوقف شد.
رویترز از رایزنی برای لغو تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران گزارش داد
خبرگزاری رویترز گزارش داد که کشورهای عضو گروه ۱+۵،در فضایی به دور از هیاهو در حال رایزنی درباره قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به منظور لغو تحریمهای ایران هستند.
به گزارش ایلنا به نقل از رویترز، این مذاکرات میان هیاتهای فنی در حال برگزاری بوده و هدف آن لغو تحریمهایی است که از سال ۲۰۰۶ میلادی علیه ایران اعمال شده است.
رویترز به نقل از مقامهای غربی گزارش داد که تصویب قطعنامهای الزامآور در شورای امنیت درباره توافق هستهای با ایران میتواند تلاشهای جمهوریخواهان را ناکام بگذارد.
به گفته این مقامهای غربی، مذاکرات تاکنون بر تحریمهای یکجانبه آمریکا و اروپا علیه ایران متمرکز بوده است اما اکنون بحث بر سر تصویب قطعنامهای در شورای امنیت درباره آغاز لغو تحریمهای سازمان ملل علیه ایران است.
دور جدید مذاکرات هستهای بین ایران و گروه ۱+۵ قرار است هفته آینده در لوزان سوئیس برگزار شود.
زیاده خواهی های آمریکا در مذاکرات هسته ای چیست؟
اظهارات جان کری، وزیر خارجه آمریکا در لندن پیش از مذاکرات اخیر ژنو ارزیابی های مختلفی را در میان مقامات، رسانه ها و تحلیلگران ایران و آمریکا ایجاد کرد. برخی تحلیلگران و کارشناسان ایرانی این اظهارات را بازی رسانه یی و اقدامی برای امتیازگیری بیشتر و ناشی از ناکامی آمریکا در تحمیل خواسته های خود در مذاکرات دانستند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، این کارشناسان بر این نظرند که اظهارات وزیر خارجه آمریکا در شرایطی که مسوولان مختلف رژیم صهیونیستی نسبت به انجام توافق میان ایران و 1+5 در حال واکنش شدید و مستمر هستند، حاکی از آن است که در صورت شکست مذاکرات، مسئولیت آن متوجه آمریکا به عنوان کشوری که پایبند به حل مسایل از طریق مذاکره نیست، خواهد بود.
جان کری هفته گذشته در اظهاراتی در لندن گفته بود که اگر ایران آماده تصمیم گیری های لازم برای پیشبرد مذاکرات نباشد، آمریکا حاضر است که مذاکرات را ترک کند.
کارشناسان معتقدند این اظهارات ناشی از ناکامی آنها در تحمیل خواسته های خود در مذاکرات به ایران است.
آنها معتقدند که اختلاف های گسترده آمریکا و رژیم صهیونیستی بر سر مذاکرات و توافق جامع هسته ای مورد اعتراض دیگر کشورها نیز قرار گرفته است که نشان میدهد موضع هسته ای ایران به دلایل سیاسی و نه فنی بر خلاف ادعاهای گذشته مورد مخالفت قرار دارد. این مساله نشان میدهد مشکل اصلی توافق متوجه ایران نیست، بلکه آمریکا نمی تواند بین به زیاده خواهی های خود و رژیم صهیونیستی و خواست جامعه جهانی برای حل دیپلماتیک موضوع هسته ای یک انتخاب داشته باشد.
کارشناسان بر این نظرند که آمریکا با وجود پذیرش غنی سازی ایران اما همچنان سعی دارد از هر منفذی برای خنثی سازی برنامه هسته ای ایران استفاده کند و این چالشی است که آمریکا هنوز خود را از آن رها نکرده است و همین رویکرد موجب پیچیده و طولانی شدن مذاکرات شده است.
از سویی آمریکا بر اساس ساختار فکری و سیاست اعمالی اش به دنبال مهار ایران به شکلی مسالمت آمیز به ویژه در منطقه بوده است و از هر فرصتی برای تغییر رفتار ایران استفاده می کند و مذاکرات هسته ای طی یک دهه گذشته از این امر چه از سوی جمهوری خواهان و چه دموکرات ها مستثنی نبوده است. برخی کارشناسان دلیل پیچیدگی مذاکرات هسته ای و دشواری در رسیدن به راهحل نهایی را ناشی از دخالت موضوعات منطقه یی از سوی آمریکا در مذاکرات می دانند. آنها معتقدند ضرب های که دموکراتها در تحریم همه جانبه و یکجانبه به ایران وارد کردند بی سابقه و از عهده جمهوریخواهان خارج بود.
اگرچه برخی تحلیل گران منافع هم پیمانان آمریکا در منطقه را عامل شکل گیری این رویکرد آمریکا و اصرار وی بر آن می دانند اما برخی دیگر معتقدند پیگیری این رویکرد در راستای منافع و سیاست های کلان این کشور در میان مدت و بلندمدت نیز است.
در این بین مقامات و کارشناسان ایرانی بخشی از اظهارات جان کری را ناشی از ناتوانی آنها در تامین خواست هایشان در مذاکرات می دانند و معتقدند آمریکا پس از مذاکرات وین در آذرماه سال جاری بر زیاده خواهی خود افزوده است که نه فقط مسایل هسته ای را شامل می شود بلکه مسایل منطقه یی مرتبط با ایران را در بر می گیرد.
پس از آن بود که واژه "زیاده خواهی" به کلید واژه سخنان مقامات کشورمان در سطوح مختلف تبدیل شد. اما آش زیاده خواهی آمریکایی ها آنقدر شور شده است که حتی واکنش آیتالله هاشمی رفسنجانی که از حامیان مذاکرات و تعامل با 1+5 برای حل مساله هستهای است را هم در پی داشت.
آیت الله هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام یک روز قبل از 22 بهمن امسال گفت: ما بیش از حقمان نمی خواهیم اما اگر آنها بیش از مقررات قانونی از ما بخواهند با مذاکرات هسته ای خداحافظی می کنیم.
اما هنوز این سوال بی پاسخ است که این زیاده خواهی ها چیست؟
برخی کارشناسان نیز بر این اعتقادند که تا مساله آمریکا با ایران به لحاظ ایدئولوژی و سیاست های منطقه یی ایران حل نشود آمریکا تحریم ها را به طور کامل برنداشته و رسیدن به یک توافق جامع امکان پذیر نخواهد بود.
در همین راستاست که توافق جامع با ایران می تواند به منزله تغییر ژئوپولتیک منطقه قلمداد شود و شاید فشارهای آمریکا در مذاکرات برای دستیابی به امتیازهای بیشتر در این زمینه باشد.
ظریف: تا رسیدن به توافق فاصلهای نداریم
وزیر خارجه کشورمان گفت: کشورهای غربی به ویژه آمریکا باید بین دستیابی به توافق هستهای با تهران یا ادامه تحریمها یکی را انتخاب کنند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، محمد جواد ظریف روز چهارشنبه گفت: اگر غرب واقعا به دنبال دستیابی به توافق با ایران بر سر برنامه هستهای تهران است، نیازی به ادامه تحریمها نیست.
وزیر خارجه ایران همچنین اعلام کرد: مشکل جدی بر سر راه توافق فشار بیش از اندازه افرادی است که ایجاد هراس کرده و سعی میکنند در مسیر مذاکرات موانعی ایجاد کنند.
ظریف با اشاره به دور آخر مذاکرات بین ایران و کشورهای 5+1 گفت: طرفهای مذاکره کننده در این دور از گفتگوها به پیشرفتهای چشمگیری دست یافتند.
وی خاطر نشان کرد: علی رغم وجود اختلاف بین طرفهای مذاکره کننده «تا توافق نهایی فاصلهای نداریم.»
بنا بر گزارش پرس تی وی، ظریف در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه خطوط قرمز ایران چیست، اعلام کرد: ما اعمال فشار و ضایع شدن حقوق مردم خود را نمیپذیریم و چیزی بیشتر از حق قانونی خود که همان پیشرفت برنامه صلح آمیز هستهای و رفع فشارهای بین المللی علیه ایران است، نمیخواهیم.
به گزارش ایسنا، دور بعدی مذاکرات قرار است 24 تا 29 اسفند به احتمال قوی در ژنو برگزار شود.
اوباما: هواپیماهای اسرائیل را پیش از هدف قراردن تاسیسات هسته ای ایران، ساقط میکنیم
واشنگتن پست نوشت: باراک اوباما سال گذشته به منظور حفظ مذاکرات هسته ای با ایران، تهدید کرده است که که اگر هواپیماهای اسرائیل به قصد حمله به تاسیسات هسته ای ایران به پرواز در بیایند، آنها را ساقط می کند.
به گزارش «انتخاب»، تهدید اوباما باعث شده است که نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از دستور حمله به ایران صرف نظر کند.
روزنامه الجریده نیز در این رابطه گزارش داده است که که یک وزیر اسرائیلی برنامه حمله به ایران را به جان کری وزیر خارجه آمریکا لو داده است و سپس اوباما با هشداری مبنی بر ساقط کردن هواپیماهای آنان پیش از هدف قراردادن تاسیسات ایران، این طرح را خنثی کرده است.
براساس این گزارش، نتانیاهو و فرماندهانش پس از چهار شب برنامه ریزی همراه با بنی گانتز رئیس ستاد ارتش اسرائیل قصد حمله به ایران را پیدا کرده بودند. بعلاوه، نتانایهو و وزرایش تصمیم گرفته بودند که آنها هر آن چه در توان دارند را به کار گیرند تا از توافق میان ایران و آمریکا جلوگیری کنند.
طرح اسرائیل چندین هفته در قالب مانورهای هوایی تمرین شد و نیروی هوایی اسرائیل پروازهایی در جهت شبیه سازی حمله به ایران انجام داد.
فریدون عباسی: در مذاکرات هیچ امتیازی نگرفتهایم
رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران میگوید جمهوری اسلامی در جریان مذاکرات "فرسایشی" تعهدات فراوانی سپرده اما امتیازی نگرفته است. او مسیر کنونی مذاکرات را "زاییده فکر خاصی در جامعه" ایران برشمرد.
فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی در زمان محمود احمدینژاد، معتقد است که در مذاکرات هستهای در زمان دولت یازدهم "چیزی به دست نیامده"، "سرمایه کشور بازنگشته" و تنها "مسکنی به طرف ایرانی داده شده تا آن را درگیر کند".
عباسی که از منتقدان به عملکرد تیم مذاکرهکننده ایران است، در گفتوگو با خبرگزاری